Działalność usługowa

Zamierzamy uruchomić działalność usługową w zakresie dowozu osób. Czy koszty działalności operacyjnej możemy ewidencjonować wyłącznie na kontach zespołu 4?

Ewidencjonowanie kosztów wyłącznie w zespole 4 uzasadnione jest w jednostkach usługowych o niewielkich rozmiarach i o jednorodnym charakterze działalności, np. świadczących jeden rodzaj usług. Na podstawie tej ewidencji można się dowiedzieć, jakie koszty zostały poniesione i w jakiej wysokości, nie uzyska się natomiast informacji o rodzaju działalności, jakiej koszt dotyczy. Co do zasady, nie można więc w oparciu o nią dokonać kalkulacji kosztu wytwarzanych usług - chyba że ewidencja w zespole 4 będzie prowadzona ze szczegółowością odpowiadającą ewidencji w zespole 5. Ewidencja kosztów tylko według rodzajów nie jest rozwiązaniem najlepszym np. dla jednostek prowadzących działalność budowlano-montażową. Koszty tej działalności wymagają bowiem grupowania w księgach rachunkowych według poszczególnych zleceń w ścisłym związku z przychodami ze sprzedaży produktów.

Jeżeli zatem Czytelnicy prowadzą działalność niewielkich rozmiarów i świadczą usługi tylko związane z dowozem osób, to mogą prowadzić ewidencję kosztów tylko w układzie rodzajowym.

W przypadku wyboru rachunku kosztów działalności usługowej tylko w zespole 4, koszty proste na podstawie dowodów źródłowych ujmuje się na koncie 40, wyodrębniając w analityce:

• amortyzację,
   
• zużycie materiałów i energii, 
   
• usługi obce,
   
• podatki i opłaty (w tym podatek akcyzowy),
   
• wynagrodzenia,
   
• ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,
   
• pozostałe koszty rodzajowe.

Przedstawiony zakres kosztów należy traktować jako zakres minimalny i w miarę potrzeb można dokonać jego uszczegółowienia. Przykładowo można dodatkowo wyodrębnić konto syntetyczne lub analityczne kosztów reklamy i reprezentacji czy podróży służbowych.

Niezbędne jest w tym przypadku stosowanie konta 49 "Rozliczenie kosztów", które służy do ujęcia:

• kosztów rodzajowych podlegających rozliczeniu w czasie, gdy dotyczą następnych okresów sprawozdawczych i rezerw na koszty utworzonych w poprzednich okresach,
   
• wartości niezakończonych usług (produkcji w toku), ustalonej na koniec okresu sprawozdawczego.

Ustaloną na koniec okresu wartość niezakończonych usług ewidencjonuje się po stronie Wn konta 60 "Niezakończone usługi" w korespondencji z kontem 49. Poprzez konto 49 ujmuje się też koszty przyszłych okresów rozliczane w czasie lub rezerwy na koszty - w korespondencji z kontem 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów". Jeżeli na koncie 49 pozostanie saldo Wn lub saldo Ma, należy wtedy ustalić zmianę stanu produktów, analizując salda kont 60 i 64. Saldo konta 49 na koniec okresu przenosi się na wynik finansowy i wykazuje w rachunku zysków i strat w przychodach. Ta pozycja koryguje koszty danego roku o koszty dotyczące innych okresów sprawozdawczych.

W przypadku prowadzenia ewidencji kosztów tylko w zespole 4, stosuje się też konto 79-0 "Obroty wewnętrzne". Operacje na koncie 79-0 dotyczą takich zdarzeń jak świadczenie usług na własne potrzeby (np. ulepszenia środków trwałych), a także darowizny i nieodpłatne przekazania na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem.

Bieżące księgowanie kosztów działalności operacyjnej na podstawie dokumentów potwierdzających poniesione koszty, w jednostce ewidencjonującej koszty tylko na kontach zespołu 4 może przebiegać zapisem:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów",

- Ma np. konta zespołu 0, 1, 2, 3.

Zarachowanie kosztów rozliczanych w czasie w części zakwalifikowanej do rozliczenia w przyszłych okresach księguje się następująco:

- Wn konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów",

- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

Natomiast zarachowanie kosztów rozliczanych w czasie w części przypadającej na bieżący miesiąc może przebiegać zapisem:

- Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",

- Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów".