Wynikowe a bilansowe rozliczanie różnic kursowych

W prowadzonej działalności gospodarczej dokonujemy transakcji z kontrahentami zagranicznymi. Najczęściej są to transakcje dotyczące zakupu towarów i usług. Zdarza się, że część zobowiązań wyrażonych w walucie obcej dotyczy finansowania zakupu środków trwałych. W jaki sposób należy rozliczać różnice kursowe powstałe na tych zobowiązaniach?

Generalnie różnice kursowe zarówno ustalone na bieżąco (zrealizowane), jak i na dzień bilansowy dotyczące aktywów i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych, rozlicza się wynikowo. Wpływają one odpowiednio na przychody lub koszty finansowe. Wynika to z art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Ewidencjonuje się je wówczas na koncie:

- 75-0 "Przychody finansowe" - dodatnie różnice kursowe,

- 75-1 "Koszty finansowe" - ujemne różnice kursowe.

Różnice kursowe rozliczane wynikowo wykazuje się w rachunku zysków i strat, w oparciu o art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, po skompensowaniu ze sobą (per saldo), a nie obrotami, odpowiednio:

1) nadwyżkę dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi - jako inne przychody finansowe,

2) nadwyżkę ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi - jako inne koszty finansowe.

Z kolei różnice kursowe dotyczące zobowiązań zaciągniętych na sfinansowanie środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, korygują cenę nabycia lub koszt wytworzenia - pod warunkiem jednak, że na dzień powstania różnic kursowych nie oddano tych składników jeszcze do używania (por. art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości). Jest to tzw. bilansowe rozliczanie różnic kursowych. Powoduje to zwiększenie lub zmniejszenie wartości aktywów, których te różnice dotyczą. W księgach rachunkowych różnice te są ujmowane po stronie Wn konta 08 "Środki trwałe w budowie" lub 02 "Wartości niematerialne i prawne", gdy różnice kursowe są ujemne. Natomiast gdy różnice te mają charakter dodatni, to odnosi się je na stronę Ma konta 08 "Środki trwałe w budowie" lub 02 "Wartości niematerialne i prawne".

Różnice kursowe dotyczące zobowiązań zaciągniętych na sfinansowanie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustalone po oddaniu ich do używania rozlicza się wynikowo (jako koszty lub przychody finansowe).

Bilansowo można także rozliczać różnice kursowe powstałe w związku z finansowaniem długotrwałego przygotowania towaru lub produktu do sprzedaży bądź długim okresem wytwarzania produktu. Jak bowiem stanowi art. 28 ust. 4 ustawy o rachunkowości, w przypadkach uzasadnionych niezbędnym, długotrwałym przygotowaniem towaru lub produktu do sprzedaży bądź długim okresem wytwarzania produktu, cenę nabycia lub koszt wytworzenia można zwiększyć o koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania zapasu towarów lub produktów w okresie ich przygotowania do sprzedaży bądź wytworzenia i związanych z nimi różnic kursowych, pomniejszone o przychody z tego tytułu. Zwrot "można" oznacza, że to jednostka według uznania rozlicza różnice kursowe bilansowo.

Decyzję w sprawie sposobu rozliczania różnic kursowych związanych z finansowaniem zapasu towaru lub produktu w okresie ich przygotowania do sprzedaży lub wytworzenia podejmuje kierownik jednostki i zapisuje w polityce rachunkowości.