Odpisy amortyzacyjne samochodu wykupionego z leasingu

Korzystamy z leasingu samochodu, który dla celów bilansowych jest leasingiem finansowym, a dla celów podatkowych - operacyjnym. Po zakończeniu umowy zamierzamy wykupić ten samochód za opłatę końcową w kwocie 2.200 zł. Będziemy nadal wykorzystywać go na cele firmy. Samochód ten nie zostanie całkowicie zamortyzowany na dzień wykupu. Jak wówczas w księgach rachunkowych rozliczyć ten wykup?

Jeśli dany składnik majątku użytkowany jest na podstawie umowy leasingu kwalifikowanej dla celów bilansowych jako finansowy, a dla celów podatkowych jako operacyjny, to w księgach rachunkowych ujmuje się go jako środek trwały podlegający amortyzacji bilansowej, a drugostronnie jako zobowiązanie wobec leasingodawcy z tytułu przedmiotu leasingu.

Korzystający wprowadza do swoich ksiąg rachunkowych dotychczasowy przedmiot umowy leasingu w cenie nabycia, którą jest opłata końcowa, powiększona o ewentualne dodatkowe opłaty i zalicza go np. do środków trwałych. Jeżeli przedmiot ten podlega amortyzacji, to korzystający amortyzuje go według zasad przyjętych do podobnych, nabytych jako używane składników aktywów. Wynika to z pkt VI.3. obecnie obowiązującego Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem, dzierżawa" (Dz. Urz. Min. Fin. z 2011 r. nr 9, poz. 52) oraz z pkt 5.7. zaktualizowanego KSR nr 5 (Dz. Urz. Min. Fin. z 2018 r. poz. 77), który ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2019 r., z możliwością wcześniejszego zastosowania.

W przypadku nabycia przedmiotu leasingu za opłatę końcową jest on w dalszym ciągu wykazywany w aktywach korzystającego, który kontynuuje jego amortyzowanie przez okres ekonomicznej użyteczności. Jeżeli opłata końcowa została uwzględniona w wartości początkowej leasingowanego samochodu, to kwotę poniesioną w związku z wykupem rozlicza się z częścią kapitałową. Oznacza to, że będzie ona zaksięgowana na spłatę zobowiązania z tytułu przedmiotu leasingu. Ewentualna nadwyżka spłat nad kwotą zobowiązania obciąży pozostałe koszty operacyjne. Natomiast jeśli opłata końcowa nie została uwzględniona w wartości początkowej leasingowanego samochodu, to kwota wynikająca z faktury za wykup może zostać zaliczona na zwiększenie uprzednio wprowadzonej wartości początkowej. W takiej sytuacji jednostka będzie kontynuowała amortyzację samochodu po jego wykupie, dokonując odpisów amortyzacyjnych od jego zwiększonej wartości początkowej.

Dla celów podatku dochodowego wykup samochodu osobowego z leasingu operacyjnego traktuje się jak każdy zakup środka trwałego - o ile samochód ten na dzień wykupu spełnia podatkową definicję środka trwałego i nie zostanie ujęty bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów ze względu na wartość początkową nieprzekraczającą 10.000 zł (por. art. 22d ust. 1 ustawy o pdof oraz art. 16d ust. 1 ustawy o pdop).

Przykład Założenia Po zakończeniu umowy leasingu samochodu osobowego jednostka we wrześniu 2018 r. wykupiła przedmiot tej umowy. Dla celów bilansowych był to leasing finansowy, a podatkowych - operacyjny. Umowa leasingu przewidywała, że korzystający uzyska tytuł własności samochodu, w związku z czym cenę wykupu uwzględniono w jego wartości początkowej, którą ustalono na kwotę 180.000 zł. Okres ekonomicznej użyteczności samochodu ustalono na 5 lat (stawka 20% rocznie), stąd miesięczny odpis amortyzacyjny to 3.000 zł.   W dniu wykupu nieumorzona część wartości początkowej samochodu wynosiła 72.000 zł. Opłata końcowa zgodnie z fakturą wyniosła 2.200 zł netto (pomija się rozliczenia VAT). Po zaksięgowaniu jej na konto rozrachunków z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu konto to nie wykazuje salda.   Jednostka prowadzi ewidencję kosztów działalności operacyjnej wyłącznie w zespole 4. Dekretacja we wrześniu 2018 r. Opis operacji Kwota Konto Wn Ma 1. Wartość netto z faktury wykupu samochodu: 2.200 zł 24 24 2. Odpis amortyzacyjny za wrzesień 2018 r.: 3.000 zł 40 07-1 Księgowania we wrześniu 2018 r.