Przychody i koszty związane pośrednio z działalnością operacyjną

Do pozostałych przychodów i kosztów działalności operacyjnej jednostki zalicza się przychody i koszty, które w sposób pośredni wiążą się z podstawową działalnością. Nie wynikają z niej bezpośrednio, ale powstały w wyniku podejmowania działań dotyczących działalności operacyjnej. Ustawa o rachunkowości podaje katalog kosztów i przychodów, które jednostka może ująć w księgach rachunkowych jako pozostałe koszty i przychody operacyjne. Są to m.in. koszty i przychody związane z działalnością socjalną, ze zbyciem aktywów trwałych, z odszkodowaniami i karami, z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych, z tworzeniem i rozwiązaniem rezerw (z wyjątkiem związanych z operacjami finansowymi), z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami (z wyjątkiem tych obciążających koszty finansowe), ze zdarzeniami losowymi itp.

Pozostałe przychody i koszty operacyjne wykazuje się w rachunku zysków i strat oddzielnie. Według załącznika nr 5 do ustawy o rachunkowości, przychody wykazuje się w łącznej kwocie w pozycji D (wariant porównawczy) lub F (wariant kalkulacyjny), w tym wyodrębnia się dodatkowo jedynie kwotę aktualizacji wartości aktywów niefinansowych. W pozycji "aktualizacja wartości aktywów niefinansowych" po stronie przychodów wykazuje się zwiększenie wartości nieruchomości zaliczanych do inwestycji wycenianych według cen rynkowych oraz kwotę korekty (odwrócenia) odpisów z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych, spowodowaną całkowitym lub częściowym ustaniem przyczyny, dla której dokonano tych odpisów. Również koszty wykazuje się w jednej pozycji. W zależności od sporządzanego wariantu rachunku zysków i strat prezentuje się je w pozycji E (wariant porównawczy) lub G (wariant kalkulacyjny), wyodrębniając kwotę aktualizacji wartości aktywów niefinansowych, tj.:

• odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji w nieruchomości i prawa,
   
• odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości zapasów,
   
• odpisy aktualizujące dotyczące utraty wartości należności, oprócz należności zaliczanych do aktywów finansowych,
   
• odpisy aktualizujące wartość inwestycji w nieruchomości wycenianych w cenach rynkowych.

Co istotne, uproszczenie postaci rachunku zysków i strat dotyczy wyłącznie zakresu prezentacji poszczególnych elementów tego sprawozdania przez jednostki małe, a nie zawartości poszczególnych pozycji. Oznacza to, że w załączniku nr 5 w pozycji pozostałych przychodów operacyjnych lub pozostałych kosztów operacyjnych wykazuje się wyłącznie wynik z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych. Sporządzając rachunek zysków i strat według załącznika nr 5 zysk z tego tytułu wykazuje się w przychodach w pozycji D (wariant porównawczy) lub F (wariant kalkulacyjny), zaś stratę w kosztach odpowiednio w pozycji E (wariant porównawczy) lub G (wariant kalkulacyjny).