Środek trwały w budowie na dzień bilansowy

Jednostka w drugiej połowie grudnia 2018 r. zakupiła maszynę produkcyjną, która będzie stanowiła jej środek trwały. Montaż maszyny przez firmę zewnętrzną i jej uruchomienie nastąpiło dopiero w styczniu 2019 r., więc do dnia bilansowego nie została ona wprowadzona do ewidencji środków trwałych. Jak w takiej sytuacji należy wartość tej maszyny wykazać w bilansie sporządzonym na ostatni dzień grudnia 2018 r.?

W sytuacji gdy na dzień bilansowy zakupiona maszyna nie została ujęta w ewidencji środków trwałych, to jej wartość należy zaprezentować w bilansie jako środek trwały w budowie.

Za środek trwały można uznać taki składnik majątku, który jest m.in. kompletny i zdatny do użytku. Tak wynika z definicji środka trwałego określonej w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości. Musi więc być on sprawny technicznie i gotowy do pracy. Zakupiona w grudniu 2018 r. przez jednostkę maszyna produkcyjna nie była na dzień bilansowy zamontowana i uruchomiona. Ze względu na to, że nie spełniała warunku kompletności ani zdatności do używania, nie mogła zostać do końca 2018 r. wprowadzona do ewidencji środków trwałych.

Wartość maszyny wynikającą z faktury zakupu należało w księgach rachunkowych ująć na koncie 08 "Środki trwałe w budowie". W myśl art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy o rachunkowości przez środki trwałe w budowie rozumie się zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego. Na dzień bilansowy wycenia się je w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpis z tytułu trwałej utraty wartości (art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości).

Saldo Wn konta 08 ujawnia się w aktywach bilansu. W zależności od wzoru sprawozdania finansowego wielkość tę prezentuje się w pozycji:

a) A.II.2 "Środki trwałe w budowie" - jeśli jednostka sporządza bilans według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości,

b) A "Aktywa trwałe, w tym środki trwałe" - gdy bilans przygotowywany jest według załącznika nr 4 (jednostki mikro),

c) A.II "Rzeczowe aktywa trwałe, w tym środki trwałe w budowie" - w bilansie sporządzanym według załącznika nr 5 (jednostki małe),

d) A.II "Rzeczowe aktywa trwałe" - w bilansie według załącznika nr 6.

Koszty montażu i uruchomienia maszyny produkcyjnej w styczniu 2019 r., przed rozpoczęciem jej użytkowania, powinny zostać również odniesione na konto 08 "Środki trwałe w budowie". W świetle bowiem art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości wszelkie wydatki poniesione do momentu przyjęcia środka trwałego do używania w stanie kompletnym i zdatnym do użytku zwiększają cenę jego nabycia.