Ewidencja księgowa rezerwy utworzonej w związku z toczącym się postępowaniem sądowym

W świetle art. 35d ust. 2 ustawy o rachunkowości, rezerwy zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych, zależnie od okoliczności, z którymi przyszłe zobowiązania się wiążą.

W przedstawionym poniżej przykładzie utworzono rezerwę w związku z toczącym się postępowaniem sądowym wobec zakwestionowania przez jednostkę (nabywcę) jakości wykonania usługi i braku zapłaty faktury otrzymanej od dostawcy. Rezerwę utworzono wyłącznie w wysokości kosztów sądowych, zastępstwa procesowego i naliczonych odsetek. Kwotę roszczenia będącą podstawą sporu sądowego jednostka ujęła w swoich księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej od usługodawcy faktury, która na dzień bilansowy widnieje wciąż jako zobowiązanie.

Przykład

Rezerwa na skutki postępowania sądowego utworzona na koszty sądowe,
koszty zastępstwa procesowego i odsetki

I. Założenia:

1. Spółka z o.o. posiada w swoich księgach rachunkowych na 31 grudnia 2018 r. nieuregulowane zobowiązanie wobec dostawcy za wykonanie usługi na kwotę: 47.500 zł.
    
2. Jednostka zakwestionowała jakość wykonanej usługi i wstrzymała się z zapłatą kwoty zobowiązania. Usługodawca skierował sprawę do sądu.
    
3. W marcu 2019 r. jednostka otrzymała wyrok zasądzający na jej niekorzyść należność główną wraz z odsetkami, koszty procesu oraz koszty zastępstwa procesowego. Od wyroku zamierza się odwołać. W związku z tym, że istnieje duże prawdopodobieństwo przegrania sprawy, jednostka utworzyła na 31 grudnia 2018 r. rezerwę na skutki toczącego się postępowania sądowego w wysokości:

a) kosztów procesu oraz zastępstwa procesowego: 5.000 zł,

b) odsetek naliczonych od terminu płatności do dnia bilansowego: 1.300 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania w 2018 r.:

Zwracamy uwagę, że zobowiązanie z tytułu dostaw i usług powinno pozostać w księgach rachunkowych na koncie 21 "Rozrachunki z dostawcami" do czasu jego zapłaty, umorzenia bądź przedawnienia. Wstąpienie usługodawcy na drogę sądową celem odzyskania swojej należności, nie wymaga przeksięgowania kwoty zobowiązania na żadne inne konto w księgach rachunkowych nabywcy.

Pozostałe na dzień bilansowy sporne saldo Ma konta 21 "Rozrachunki z dostawcami" ujmuje się w pasywach bilansu, jako zobowiązanie z tytułu dostaw i usług. Natomiast utworzoną rezerwę prezentuje się w pozycji B.I.3. "Pozostałe rezerwy" pasywów bilansu sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. Z kolei kwoty ujęte na kontach 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne" oraz 75-1 "Koszty finansowe" obciążą wynik finansowy jednostki za 2018 r.

Kolejny przykład przedstawia zasady ewidencji rezerwy utworzonej na kwotę roszczenia głównego, koszty sądowe i odsetki. Rezerwa została utworzona w księgach dostawcy usługi, której wykonanie zostało zakwestionowane przez nabywcę domagającego się na drodze sądowej dodatkowego świadczenia w postaci odszkodowania.

Przykład

Rezerwa na skutki postępowania sądowego utworzona na kwotę
roszczenia głównego, koszty sądowe i odsetki

I. Założenia:

1. W marcu 2019 r. spółka została pozwana o wypłatę odszkodowania w kwocie: 20.000 zł, związanego z usługą wykonaną w 2018 r. Według opinii radcy prawnego jednostka może przegrać sprawę w sądzie.
    
2. Koszty postępowania sądowego wynoszą: 900 zł, a odsetki za zwłokę w zapłacie żądanej kwoty oszacowano w wysokości: 500 zł.
    
3. Jednostka utworzyła na 31 grudnia 2018 r. rezerwę w wysokości: 21.400 zł, na którą składały się:

a) podstawowa kwota roszczenia: 20.000 zł,

b) odsetki liczone od terminu płatności do dnia bilansowego: 500 zł,

c) koszty postępowania sądowego: 900 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Podobnie jak w poprzednim przykładzie utworzoną rezerwę prezentuje się w pozycji B.I.3. "Pozostałe rezerwy" pasywów bilansu sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. Z kolei kwoty ujęte na kontach 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne" oraz 75-1 "Koszty finansowe" obciążą wynik finansowy jednostki za 2018 r.