Rozwiązanie odpisu aktualizującego dotyczącego odzyskanej należności

W grudniu 2017 r. w księgach rachunkowych spółki z o.o. utworzono odpis aktualizujący wartość należności. W styczniu 2019 r. spółka sporządziła sprawozdanie finansowe za rok 2018. Po sporządzeniu tego sprawozdania na rachunek bankowy spółki wpłynęła cała należność objęta w 2017 r. odpisem aktualizującym. Czy w tej sytuacji spółka powinna skorygować sprawozdanie finansowe za 2018 r., czy tylko zamieścić odpowiednią informację w informacji dodatkowej? Na dzień sporządzenia sprawozdania spółka nie miała wiedzy o tym, że dłużnik zapłaci należność.

Z pytania wynika, że na należność, w stosunku do której wystąpiły trudności w odzyskaniu zapłaty, jednostka utworzyła w 2017 r. odpis aktualizujący. Przypomnijmy, że na podstawie art. 35b ust. 2 ustawy o rachunkowości, odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych (konto 76-1) lub kosztów finansowych (konto 75-1), zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis.

Jednocześnie, w przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość należności (np. w związku ze spłatą należności), równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość należności i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych (art. 35c ustawy o rachunkowości).

Oznacza to, że w przypadku odzyskania należności, na którą utworzono odpis aktualizujący, odpis ten podlega rozwiązaniu i zarachowaniu do pozostałych przychodów operacyjnych bądź przychodów finansowych.

Przy czym moment rozwiązania odpisu aktualizującego uzależniony będzie od tego czy spłata należności nastąpiła już po, czy jeszcze przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego, oraz czy zdarzenie to jest istotne.

Zgodnie bowiem z art. 54 ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości, jeżeli informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, jednostka otrzymała po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, to powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej.

W sytuacji natomiast, gdy informacje o zdarzeniach, które mają znaczący wpływ na to sprawozdanie finansowe lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, jednostka otrzymała po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, to ich skutki ujmuje w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała.

Przykład

Spłata należności przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego

I. Założenia:

1. Jednostka dokonała w księgach rachunkowych 2017 r. 100% odpisu aktualizującego wartość przeterminowanej należności z tytułu dostawy towarów w kwocie: 19.400 zł.
    
2. Sprawozdanie finansowe za 2018 r. jednostka sporządziła w styczniu 2019 r.
    
3. Przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za 2018 r., dłużnik dokonał spłaty należności, wpłacając całą kwotę na konto bankowe jednostki.
    
4. Z uwagi na fakt, iż zdarzenie to było istotne z punktu widzenia sporządzonego, ale jeszcze niezatwierdzonego sprawozdania finansowego jednostka zmieniła to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

A. Zapisy w księgach 2018 r.

B. Zapisy w księgach 2019 r.