Różnice kursowe na rachunku walutowym od własnych środków pieniężnych

Jednostki, które posiadają rachunek walutowy i wykorzystują go do przyjmowania i regulowania płatności firmowych w walucie obcej, muszą odpowiednio wyceniać walutę wpływającą i wypływającą z tego rachunku. W określonych sytuacjach przy rozchodzie waluty z rachunku walutowego mogą pojawić się różnice kursowe od własnych środków pieniężnych. Jest to spowodowane tym, że przy przeliczeniu waluty na złote w momencie jej wpływu na konto walutowe oraz z chwilą jej rozchodu z tego konta zostały przyjęte (zgodnie z przepisami) różne kursy walut. Z sytuacją taką mamy do czynienia m.in. w przypadku zapłaty zobowiązań z tytułu dostaw i usług czy zobowiązań kredytowych, przy odsprzedaży waluty do banku bądź do kantoru, przy pobraniu przez bank z rachunku walutowego różnych prowizji, np. za prowadzenie konta czy przelewy.

Różnice kursowe powstają m.in.:

a) od własnych środków pieniężnych - przy sprzedaży waluty do banku lub w kantorze,

b) jednocześnie na rozrachunkach i od własnych środków pieniężnych - przy regulowaniu zobowiązań z rachunku walutowego,

c) wyłącznie na rozrachunkach - przy otrzymaniu od kontrahenta zapłaty należności na rachunek walutowy.

W księgach rachunkowych różnice kursowe - w zależności od ich charakteru - są odnoszone generalnie do przychodów lub kosztów finansowych (art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości). Ewidencjonuje się je na koncie 75-0 "Przychody finansowe" (różnice kursowe dodatnie) lub koncie 75-1 "Koszty finansowe" (różnice kursowe ujemne). W sytuacji powstania różnic kursowych od własnych środków pieniężnych na rachunku walutowym, księguje się je zapisem:

a) różnice kursowe dodatnie

- Wn konto 13-1 "Rachunek walutowy"

- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe",

b) różnice kursowe ujemne

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",

- Ma konto 13-1 "Rachunek walutowy".

Należy podkreślić, że w uzasadnionych przypadkach różnice kursowe zalicza się do kosztu wytworzenia produktów lub ceny nabycia towarów, a także ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych. Zasady te szczegółowo określone zostały w art. 30 ust. 4 oraz art. 28 ust. 4 i ust. 8 ustawy o rachunkowości.

W praktyce można spotkać się z pewnymi operacjami przeprowadzanymi na rachunku walutowym, które nie wiążą się z powstawaniem różnic kursowych od własnych środków pieniężnych. Są to transakcje, do wyceny których przyjmuje się tzw. kurs historyczny. Jest to kurs, po jakim nastąpiło przeliczenie waluty na złote w dniu jej wpływu na konto walutowe. Jeśli taki kurs stosuje się do wyceny rozchodu waluty z rachunku walutowego, to różnice kursowe od własnych środków pieniężnych nie wystąpią.

Kurs historyczny znajduje zastosowanie przede wszystkim przy wszelkich operacjach dotyczących przemieszczania waluty wewnątrz jednostki. Ma to miejsce m.in. w przypadku:

• przelania waluty pomiędzy różnymi rachunkami walutowymi prowadzonymi w tej samej walucie lub w różnych walutach,
   
• przekazania waluty z rachunku walutowego do kasy walutowej i z kasy walutowej na rachunek walutowy,
   
• otwarcia lokaty w walucie obcej i likwidacji tej lokaty.

W celu ustalenia kolejności wyceny rozchodu waluty z rachunku walutowego przyjmuje się w takiej sytuacji, w oparciu o art. 35 ust. 8 ustawy o rachunkowości, jedną z metod wymienionych w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 tej ustawy. Może to być metoda:

a) FIFO ("pierwsze weszło - pierwsze wyszło"),

b) LIFO ("ostatnie weszło - pierwsze wyszło"),

c) kursów średnioważonych (przeciętnych).

Wybór metody stosowanej do wyceny rozchodu waluty z konta walutowego zapisuje się w zasadach (polityce) rachunkowości.