Zaliczki wypłacone wspólnikom na poczet dywidendy

W czerwcu 2019 r., jeszcze przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za 2018 r., zarząd spółki z o.o. podjął uchwałę o wypłacie wspólnikom (krajowym osobom fizycznym) zaliczek na poczet dywidendy za 2018 r. Jakich księgowań należało dokonać w księgach rachunkowych w związku z wypłatą tych zaliczek?

W myśl przepisów ustawy o rachunkowości wypłata zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy uznawana jest za śródroczny podział wyniku finansowego netto jednostki. Dlatego ewidencjonuje się ją na koncie 82 "Rozliczenie wyniku finansowego".

Umowa spółki może zawierać zapisy upoważniające zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Tak wynika z art. 194 K.s.h. (Dz. U. z 2019 r. poz. 505). Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne (art. 195 § 1 K.s.h.).

Trzeba mieć na uwadze, że zgodnie z art. 195 § 1¹ K.s.h., gdy w danym roku obrotowym zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy została wypłacona wspólnikom, a spółka odnotowała stratę albo osiągnęła zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek, wspólnicy zwracają zaliczki w:

1) całości - gdy odnotowano stratę albo

2) części odpowiadającej wysokości przekraczającej zysk przypadający wspólnikowi za dany rok obrotowy - w przypadku osiągnięcia zysku w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy.

Wypłata zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy dla celów rachunkowych stanowi śródroczny podział wyniku finansowego netto (art. 53 ust. 5 ustawy o rachunkowości). Odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego, w tym także wpłaty z zysku, dokonywane na podstawie odrębnych przepisów (tu: K.s.h.) uznaje się za podział wyniku finansowego netto jednostek w ciągu roku obrotowego.

Ewidencja księgowa dotycząca należnej wspólnikom zaliczki na dywidendę (pod datą podjęcia uchwały) może przebiegać zapisem:

- Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Imienne konta wspólników).

U wspólników będących osobami fizycznymi zaliczka na poczet dywidendy stanowi przychód z kapitałów pieniężnych (tak samo jak dywidenda). Spółka wypłacająca zaliczkę ma w takiej sytuacji obowiązek pobrać od tego przychodu zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19% bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Stanowi o tym art. 17 ust. 1 pkt 4 w powiązaniu z art. 30a ust. 1 pkt 4 i ust. 6 ustawy o pdof (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.). Pobrany podatek spółka przekazuje w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym go pobrano, na rachunek właściwego urzędu skarbowego (art. 42 ust. 1 ustawy o pdof).

Przykład Założenia W czerwcu 2019 r. zarząd spółki z o.o. podjął uchwałę o wypłacie wspólnikom będącym krajowymi osobami fizycznymi zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy za 2018 r. (umowa spółki przewiduje taką możliwość). Spółka spełniła wszystkie warunki do wypłaty zaliczki określone w art. 194 i art. 195 K.s.h.    Łączna kwota zaliczek wyniosła 80.000 zł. Spółka potrąciła zryczałtowany podatek dochodowy w kwocie 15.200 zł, tj. 80.000 zł × 19%.    Zaliczki wypłacono z rachunku bieżącego spółki z o.o. Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma 1. PK - śródroczny podział zysku za 2018 r.: 80.000 zł 82 24 2. PK - zarachowanie zryczałtowanego podatku dochodowego pobranego od dywidendy zaliczkowej: 15.200 zł 24 22 3. WB - wypłata zaliczki na poczet dywidendy za 2018 r. w kwocie netto po potrąceniu podatku dochodowego: 80.000 zł - 15.200 zł 64.800 zł 24 13-0 4. WB - zapłata podatku do urzędu skarbowego: 15.200 zł 22 13-0 Księgowania