Koszty działalności operacyjnej jednostki

Koszty operacyjne w wariancie porównawczym

Na koszty działalności operacyjnej, które są wykazywane w porównawczym rachunku zysków i strat według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, składają się koszty rodzajowe oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów.

W pozycji B.I "Amortyzacja" ujmowane są m.in. kwoty odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Są to wielkości wynikające z konta 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Amortyzacja).

Pozycja B.II "Zużycie materiałów i energii" obejmuje m.in. wartość zużytych materiałów podstawowych i pomocniczych, paliw, materiałów ogólnogospodarczych, koszty zużycia energii elektrycznej, cieplnej, wody, gazu, wartość niskocennych składników majątku odpisanych jednorazowo w koszty. Jest to wartość ujęta w ciągu roku obrotowego na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Zużycie materiałów i energii).

W pozycji B.III "Usługi obce" wykazuje się koszty usług wykonanych przez podmioty zewnętrzne na rzecz jednostki. Są to np. koszty usług transportowych, budowlano-montażowych, projektowych, bankowych, najmu, dzierżawy, informatycznych, prawnych, pocztowych, telekomunikacyjnych, które zostały zaewidencjonowane na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Usługi obce).

Pozycja B.IV "Podatki i opłaty - w tym podatek akcyzowy" służy do prezentacji podatków i opłat, które obciążają koszty, ujętych na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Podatki i opłaty). Są to przykładowo podatek od środków transportowych, od nieruchomości, wpłaty na PFRON, PCC oraz opłaty notarialne i skarbowe (z wyjątkiem związanych z nabyciem aktywów trwałych, które zwiększają cenę nabycia danego aktywa, np. nieruchomości). Podatek akcyzowy należy przedstawić tutaj w odrębnej pozycji.

W pozycji B.V "Wynagrodzenia" uwzględnić trzeba koszty wynagrodzeń pieniężnych lub świadczeń w naturze w kwocie brutto z tytułu umowy o pracę łącznie z premiami, ekwiwalentami za urlop, nagrodami jubileuszowymi, a także koszty świadczeń z umowy zlecenia, o dzieło itp. Są to koszty figurujące na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Wynagrodzenia).

Pozycja B.VI "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - w tym emerytalne" obejmuje m.in. zgromadzone na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia) obciążające pracodawcę składki na ubezpieczenia społeczne, FP, FGŚP, FEP, wartość odpraw emerytalnych i rentowych. Ujmuje się w niej również odpisy na ZFŚS oraz świadczenia urlopowe, koszty szkoleń i związane z bhp, wstępne i okresowe badania lekarskie pracowników. Świadczenia emerytalne należy wykazać tutaj w odrębnej pozycji.

Ostatnią pozycją kosztów rodzajowych jest pozycja B.VII "Pozostałe koszty rodzajowe". Przedstawia się w niej koszty, których nie można zaliczyć do grup z pozycji B.I-B.VI. Chodzi tu m.in. o koszty reprezentacji i reklamy, koszty krajowych i zagranicznych podróży służbowych czy koszty ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Są to wielkości zaksięgowane w ciągu roku na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Pozostałe koszty rodzajowe).

Drugą składową kosztów działalności operacyjnej w porównawczym rachunku zysków i strat według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości jest wartość sprzedanych towarów i materiałów. Prezentuje się ją w pozycji B.VIII "Wartość sprzedanych towarów i materiałów". Należy tu wykazać wartość sprzedanych towarów i materiałów ustaloną na dzień bilansowy w cenach nabycia (zakupu) - w wysokości wynikającej z zapisów na kontach 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)" i 74-1 "Wartość sprzedanych materiałów".

Koszty operacyjne w wariancie kalkulacyjnym

W przypadku sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości koszty działalności operacyjnej wykazuje się w pozycjach:

• B "Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym jednostkom powiązanym"; koszty te wymagają dalszego podziału na koszt wytworzenia sprzedanych produktów i wartość sprzedanych towarów i materiałów; koszt wytworzenia sprzedanych produktów ujmowany jest w pozycji B.I.; zalicza się tu rzeczywisty koszt wytworzenia produktów (tj. wyrobów gotowych i usług), które zostały w danym roku sprzedane; jest to wielkość wynikająca z konta 70-1 "Koszt sprzedanych produktów"; natomiast wartość sprzedanych towarów i materiałów, wykazywana w pozycji B.II, obejmuje wartość towarów i materiałów w cenach zakupu (nabycia) wynikającą z kont 73-1 i 74-1 (są to analogiczne kwoty, jak przedstawiane w porównawczym rachunku zysków i strat w pozycji B.VIII),
   
• D "Koszty sprzedaży"; są to koszty związane z obsługą odbiorców i pozyskaniem nowych, spedycją wyprodukowanych produktów i towarów, np. koszty wysyłki, opakowania, koszty badań marketingowych, wynagrodzenie pracowników zatrudnionych bezpośrednio w dziale sprzedaży; jest to wielkość figurująca na koncie 52 "Koszty sprzedaży",
   
• E "Koszty ogólnego zarządu"; obejmują one koszty administracyjno-gospodarcze (np. koszty utrzymania dyrekcji, działu finansowo-księgowego) oraz koszty ogólnoprodukcyjne; są one ewidencjonowane na koncie 55 "Koszty zarządu".