Księgowania uszczelniające krąg kosztów

W celu prawidłowego sporządzenia porównawczego rachunku wyników (ustalenia prawidłowej korekty z tytułu zmiany stanu produktów) w jednostce stosującej konta zespołu 4 i 5, w każdym przypadku wejścia lub wyjścia kosztu z kręgu wskazane jest stosowanie pomocniczo dwóch dodatkowych kont:

1) konta 79-0 "Obroty wewnętrzne", które funkcjonuje podobnie jak konto 70-0 "Sprzedaż produktów",

2) konta 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych", które jest odpowiednikiem konta 70-1 "Koszt sprzedanych produktów".

Koszty wychodzące z kręgu kosztów księguje się zapisem: Wn konto nieobjęte kręgiem kosztów (np. 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne"), Ma konto 79-0 oraz równocześnie: Wn konto 79-1, Ma konto objęte kręgiem kosztów (np. 60 "Produkty gotowe i półprodukty"). Z kolei wejście do kręgu kosztów ujmuje się odwrotnie. Bieżąca ewidencja kosztów wychodzących lub wchodzących do kręgu kosztów na kontach 79-0 i 79-1 zapewnia "uszczelnienie" tego kręgu.

Uwaga: W przypadku uproszczonej ewidencji kosztów - wyłącznie na kontach zespołu 4 - do przywrócenia równowagi w kręgu kosztów stosuje się tylko konto 79-0.

Salda kont 79-0 oraz 79-1 powinny być sobie równe, z tym że konto 79-0 wykazuje saldo Ma, a konto 79-1 saldo Wn. W celu zachowania tej zgodności, należy dokonywać zapisów na obu kontach jednocześnie. Na koniec roku obrotowego saldo konta 79-0 przenosi się na wynik finansowy (konto 86), a saldo konta 79-1 przeksięgowuje się na konto 49. Takie rozwiązanie ewidencyjne sprawia, iż koszty, które opuściły krąg i zostały ujęte na koncie 79-1 zamykają konto 49 (czyli zamykają krąg kosztów). Saldo konta 49, które odpowiada księgowej zmianie stanu produktów, przenoszone jest na koniec roku obrotowego na wynik finansowy, zapisem: Wn/Ma konto 86, Ma/Wn konto 49.

Księgowania uszczelniające na kontach 79-0 i 79-1 oraz wpływ sprzedaży wewnętrznej na wynik finansowy w przypadku, gdy ewidencja kosztów prowadzona jest w ramach zespołu 4 i 5 zilustrowano na poniższym schemacie:

Objaśnienia do schematu:

1. Ujęcie ustalonych księgowo kosztów wytworzenia produktów wykorzystywanych na własne potrzeby jednostki (a i b - zapis równoległy).
    
2. Księgowanie na koniec roku obrotowego przeniesienia na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży wewnętrznej.
    
3. Księgowanie na koniec roku obrotowego przeniesienia na "Rozliczenie kosztów" kosztu własnego obrotów wewnętrznych, celem ustalenia zmiany stanu produktów.
    
4. Przeniesienie na wynik finansowy na koniec roku obrotowego zwiększenia stanu produktów.
    
5. Przeniesienie na wynik finansowy na koniec roku obrotowego zmniejszenia stanu produktów.