Ewidencja uregulowania należności z zastosowaniem metody podzielonej płatności

Spółka z o.o. zajmuje się wykonywaniem usług budowlanych. W sierpniu 2020 r. wykonała usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT o wartości brutto 40.000 zł. Kontrahent należność uregulował na firmowy rachunek bankowy z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Jak taka operacja powinna zostać wprowadzona do ksiąg rachunkowych?

Na podstawie art. 108a ust. 2 ustawy o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.) mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że:

• zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury dokonywana jest na rachunek VAT, natomiast
   
• zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury dokonywana jest na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK), dla których jest prowadzony rachunek VAT.

Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm.), czyli przekracza kwotę 15.000 zł, podatnicy powinni zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Ponadto faktury, w których kwota należności ogółem przekracza 15.000 zł, obejmuje dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy o VAT - powinny zawierać wyrazy "mechanizm podzielonej płatności".

Tak więc obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności ma zastosowanie w sytuacji, w której łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

• łączna wartość brutto faktury przekracza 15.000 zł,
   
• faktura dokumentuje sprzedaż towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (nawet jeżeli faktura zawiera jedną pozycję objętą załącznikiem nr 15 na kwotę mniejszą niż 15.000 zł),
   
• sprzedawca i nabywca są podatnikami VAT.

Zapłaty z zastosowaniem MPP dokonuje się w złotych przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK, przeznaczonego do dokonywania płatności w tym mechanizmie, w którym podatnik wskazuje:

1) kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,

2) kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto,

3) numer faktury, której dotyczy płatność,

4) numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

W celu prawidłowego ujęcia w księgach rachunkowych operacji związanych z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności zaleca się, aby w ewidencji analitycznej do konta 13-0 "Rachunek bieżący" utworzyć dwa dodatkowe konta. Mogą to być np. konta 13-0-1 "Rachunek rozliczeniowy" i 13-0-2 "Rachunek VAT". Są one potrzebne do księgowania operacji związanych z uznaniem i obciążaniem rachunku VAT. Otrzymując bowiem na rachunek bankowy należność w mechanizmie podzielonej płatności, trzeba uwzględnić art. 62c ust. 5 Prawa bankowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2357 ze zm.). W świetle tego przepisu po otrzymaniu środków pieniężnych z tytułu kwoty odpowiadającej kwocie VAT wskazanej w komunikacie przelewu, bank, który prowadzi rachunek rozliczeniowy, obciąża ten rachunek kwotą odpowiadającą kwocie VAT i uznaje tą kwotą rachunek VAT, który jest prowadzony dla tego rachunku rozliczeniowego.

W praktyce przy otrzymaniu w mechanizmie podzielonej płatności należności przelewem bankowym cała kwota zapłaty wpływa na rachunek rozliczeniowy. Następnie bank automatycznie przekazuje kwotę VAT na rachunek VAT. Operacja ta może być ewidencjonowana za pośrednictwem konta 13-9 "Środki pieniężne w drodze" (przykład). Wówczas podstawą zapisów na kontach 13-0-1 i 13-0-2 są wyciągi bankowe generowane dla rachunku rozliczeniowego i dla rachunku VAT.

W zasadach (polityce) rachunkowości można również przyjąć, że transakcja przekazania środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem rozliczeniowym i rachunkiem VAT jest księgowana bez udziału konta 13-9. W takiej sytuacji do ksiąg rachunkowych wprowadza się wyłącznie wyciąg bankowy z rachunku rozliczeniowego, a operacja otrzymania należności jest ujmowana księgowaniem:

a) wpływ należności brutto na rachunek rozliczeniowy: Wn konto 13-0-1, Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami",

b) przelew kwoty VAT z rachunku rozliczeniowego na rachunek VAT: Wn konto 13-0-2, Ma konto 13-0-1.

Przykład Założenia W dniu 21 sierpnia 2020 r. jednostka otrzymała należność za wykonane usługi budowlane przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności w kwocie 40.000 zł brutto (w tym VAT 7.479,67 zł). Zgodnie z komunikatem przelewu po otrzymaniu kwoty 40.000 zł, bank obciążył rachunek rozliczeniowy kwotą 7.479,67 zł i kwotą tą uznał rachunek VAT.   Do ewidencji przekazania środków pieniężnych między rachunkiem rozliczeniowym i rachunkiem VAT jednostka stosuje konto 13-9 "Środki pieniężne w drodze". Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma 1. WB z rachunku rozliczeniowego - wpływ należności od kontrahenta:    a) wpływ należności na rachunek rozliczeniowy 40.000,00 zł 13-0-1 20    b) przelew VAT na rachunek VAT 7.479,67 zł 13-9 13-0-1 2. WB z rachunku VAT - wpływ kwoty VAT: 7.479,67 zł 13-0-2 13-9 Księgowania