Księgowania związane ze skierowaniem należności na drogę sądową

Skierowaliśmy do sądu roszczenie o zapłatę kwestionowanej przez dłużnika należności z tytułu sprzedanych mu produktów. Jakich księgowań należy dokonać w związku z tym zdarzeniem?

Jednostka może skierować do sądu roszczenie o zapłatę nieprzedawnionych wierzytelności wobec np. odbiorców z tytułu dostaw, robót i usług. Pod datą skierowania sprawy do sądu kwotę roszczenia określoną w pozwie sądowym przeksięgowuje się z konta 20 "Rozrachunki z odbiorcami" na odrębne konto w zespole 2:

- Wn konto 24-6 "Należności dochodzone na drodze sądowej",

- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Najczęściej kwota roszczenia wskazana w pozwie obejmuje również naliczone odsetki za zwłokę w zapłacie, ujęte wcześniej w księgach zapisem:

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami",

- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Trzeba pamiętać, że wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, m.in. w odniesieniu do:

• należności kwestionowanych przez dłużników oraz z zapłatą których dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna,
   
• należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego.

Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych - zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizacji. Tak wynika z art. 35b ustawy o rachunkowości.

Jeśli dotychczas nie objęto należności odpisem, pod datą skierowania należności na drogę sądową kierownik jednostki po uwzględnieniu opinii prawnej musi dokonać oceny, czy istnieje ryzyko jej nieuzyskania w całości lub w części. Jest uzasadnione utworzenie odpisu aktualizującego należność w sytuacji, gdy jest ona kwestionowana przez dłużnika i niepewne jest uzyskanie jej zapłaty. W księgach odpis aktualizujący wartość należności ujmuje się zapisem:

a) odpis na należność główną

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

b) odpis na odsetki (jeśli zostały naliczone i uwzględnione w pozwie)

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",

c) łączna wartość odpisu

- Ma konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności".

Jeżeli jednak w ocenie kierownika jednostki istnieje pewność, że należność zostanie odzyskana w całości (bo np. sytuacja dłużnika jest dobra, należność jest bezsporna, a skierowano ją do sądu, by przyspieszyć zapłatę), można odstąpić od dokonywania odpisu aktualizującego.