Ujęcie w księgach zakupu samochodu osobowego do celów mieszanych

Zakupiłam do działalności gospodarczej samochód osobowy, który uznano za środek trwały. Nie będę prowadziła do niego ewidencji przebiegu pojazdu dla celów VAT. Samochód ten będzie wykorzystywany jednocześnie do celów działalności i prywatnych. Jakich zapisów księgowych powinnam dokonać w związku z nabyciem tego pojazdu? Czy mogę od jego zakupu odliczyć VAT?

W sytuacji gdy samochód jest wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych, przysługuje prawo do odliczenia VAT od wydatków na jego nabycie. Zasadą jest, że podatnicy mogą odliczyć 50% kwoty VAT naliczonego z faktur dokumentujących poniesione wydatki związane z samochodami osobowymi. Dotyczy to m.in. wydatków na nabycie:

• samochodu osobowego lub jego części składowych,
   
• paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tego pojazdu, usług naprawy lub konserwacji oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tego pojazdu.

Przepisy o VAT umożliwiają podatnikom także odliczanie 100% kwoty VAT naliczonego od wydatków związanych z używaniem samochodów osobowych, ale po spełnieniu określonych warunków. Jest to możliwe m.in., gdy podatnik prowadzi dla tego samochodu ewidencję przebiegu pojazdu, potwierdzającą jego używanie wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą.

Wykorzystywany w prowadzonej działalności samochód osobowy jest najczęściej uznawany za środek trwały (po spełnieniu warunków wynikających z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości). Wprowadza się go do ewidencji księgowej w jego wartości początkowej. W przypadku zakupu za wartość tę uznaje się cenę nabycia, którą jest cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu VAT oraz podatku akcyzowego, obniżona o rabaty, opusty i inne zmniejszenia. Przy imporcie powiększa się ją o obciążenia o charakterze publicznoprawnym. Na zwiększenie tej ceny odnosi się również m.in. koszty bezpośrednio związane z zakupem, np. koszty transportu, załadunku, wyładunku czy ubezpieczenia w drodze (art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości).

U Czytelniczki nabyty samochód osobowy będzie wykorzystywany zarówno do celów związanych z prowadzoną działalnością, jak i do celów prywatnych. W związku z tym przysługuje jej prawo odliczenia wyłącznie 50% VAT naliczonego. Kwota VAT w części, w jakiej nie podlega odliczeniu, zwiększa zatem wartość początkową zakupionego pojazdu.

Wzór ewidencji przebiegu pojazdu dla celów VAT dostępny jest w serwisie druki.gofin.pl, w dziale Podatek VAT.

Fakturę za zakup samochodu można zaewidencjonować w księgach rachunkowych zapisem:

a) wartość brutto

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

b) VAT w części podlegającej odliczeniu (50%)

- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

c) wartość netto łącznie z VAT niepodlegającym odliczeniu

- Wn konto 08 "Środki trwałe w budowie",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

Wprowadzenie auta w jego wartości początkowej do ewidencji środków trwałych odbywa się na podstawie dowodu "OT - Przyjęcie środka trwałego" zapisem:

- Wn konto 01 "Środki trwałe",

- Ma konto 08 "Środki trwałe w budowie".