Klasyfikacja zdarzeń według ich istotności

W art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości mowa jest o istotnym wpływie informacji otrzymanych przez jednostkę po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem. Istotność informacji ma wpływ na to, czy sporządzone sprawozdanie należy poprawić (a tym samym dokonać odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku, którego to sprawozdanie dotyczy), czy pozostawić je bez zmian. Zasada istotności jest jedną z nadrzędnych zasad rachunkowości, z której wynika, że jednostka ustalając politykę rachunkowości powinna zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego, przy zachowaniu zasady ostrożności. Informacje wykazywane w sprawozdaniu finansowym oraz skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym należy uznać za istotne, gdy ich pominięcie lub zniekształcenie może wpływać na decyzje podejmowane na ich podstawie przez użytkowników tych sprawozdań. Ważne jest to, że nie można uznać poszczególnych pozycji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie uznaje się za istotne (por. art. 4 ust. 4a oraz art. 8 ust. 1 ustawy o rachunkowości). O tym, czy dana kwota jest dla jednostki istotna, decyduje kierownik jednostki, biorąc pod uwagę art. 4 ust. 4 ww. ustawy, mówiący o możliwości stosowania uproszczeń, jeżeli nie wywierają one istotnie ujemnego wpływu na obowiązek rzetelnego i jasnego przedstawiania sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wynik finansowy.

W polityce rachunkowości jednostki powinien znaleźć się zapis dotyczący progów istotności, według których jednostka będzie klasyfikowała zdarzenia na istotne i nieistotne. Ustalając progi istotności stosuje się często ilościowe (ustalone procentowo) poziomy istotności oparte na wielkościach zysku bruttu, zysku netto, przychodów ze sprzedaży, sumy bilansowej lub sumy aktywów netto. Ustalając poziom istotności można przyjąć następujące kryteria, np.:

• 0,5%-1% sumy bilansowej lub
• 5%-10% wyniku działalności gospodarczej brutto, lub
• 1%-2% kapitałów własnych, lub
• 0,5%-1% przychodów ze sprzedaży.

Obliczając próg istotności należy uwzględnić dane roku, którego dotyczy sprawozdanie finansowe. Warto zwrócić uwagę, że wartości progowe mogą być jednakowe dla ogółu zdarzeń gospodarczych, albo też mogą odnosić się do wybranych pozycji szczegółowych.