Rodzaje błędów i zasady ich poprawiania w księgach rachunkowych

KSR nr 7 opisuje w rozdziale V. "Poprawianie błędów" rodzaje błędów popełnianych w księgach rachunkowych i wpływ skutków ich korekty na sprawozdanie finansowe. Popełnione przez jednostkę błędy można generalnie podzielić na błędy:

• istotne,
• nieistotne,
• wykryte przed sporządzeniem sprawozdania finansowego,
• wykryte po sporządzeniu sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem,
• wykryte po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego,
• popełnione w bieżącym roku obrotowym,
• popełnione w poprzednich latach obrotowych.

Jednostki są zobowiązane do korygowania wszystkich wykrytych błędów bez względu na to, czy były popełnione w bieżącym roku obrotowym czy w poprzednich latach obrotowych (por. pkt 5.1 KSR nr 7). W księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego koryguje się błędy:

• popełnione w bieżącym roku obrotowym, wykryte przed sporządzeniem rocznego sprawozdania finansowego i
• popełnione w poprzednich latach obrotowych, zawarte w zatwierdzonych sprawozdaniach finansowych, wykryte w bieżącym roku obrotowym lub po jego zakończeniu, a przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok.

Przed ujęciem korekty w księgach rachunkowych, oceny wymaga, czy wpływ błędów na jakość zatwierdzonych sprawozdań finansowych był istotny, czy też nie. Przy ocenie istotności konieczne jest łączne rozpatrywanie skutków wszystkich wykrytych błędów, ponieważ - chociaż każdy z nich z osobna może być nieistotny - łącznie mogą spowodować istotne zniekształcenie rocznego sprawozdania finansowego. Błędy popełnione w bieżącym roku obrotowym, wykryte po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, ale przed jego zatwierdzeniem, uznane przez jednostkę za istotne, wymagają korekty w księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego, a także odpowiedniej zmiany rocznego sprawozdania finansowego. Skutki błędów uznane za nieistotne ujmuje się w księgach rachunkowych następnego roku obrotowego (por. pkt 5.4-5.5 KSR nr 7).

Istotność błędu ustala kierownik jednostki, biorąc pod uwagę art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Z przepisu tego wynika, że jednostka, może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki. Obliczając próg istotności należy uwzględnić dane roku, którego dotyczy sprawozdanie finansowe. Prawo bilansowe wskazuje, że stosując przepisy ustawy o rachunkowości, jednostka ma kierować się zasadą istotności, która została określona w art. 8 ust. 1 ww. ustawy. Informacje wykazywane w sprawozdaniu finansowym oraz skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym należy uznać za istotne, gdy ich pominięcie lub zniekształcenie może wpływać na decyzje podejmowane na ich podstawie przez użytkowników tych sprawozdań. Nie można uznać poszczególnych pozycji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie uznaje się za istotne (por. art. 4 ust. 4a ustawy o rachunkowości).