Prezentacja w sprawozdaniu informacji o istotnym błędzie

W grudniu 2020 r. otrzymaliśmy fakturę kosztową z tytułu czynszu dzierżawnego za lata 2018-2020. Kwotę czynszu za lata ubiegłe uznaliśmy za kwotę istotną. Sprawozdania finansowe za lata 2018-2019 zostały już zatwierdzone. Jak ująć skutki tego błędu w sprawozdaniu finansowym za 2020 r.?

Korekty błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych, uznanych przez jednostkę za nieistotne, wpływają odpowiednio na zysk lub stratę netto bieżącego roku obrotowego lub inną pozycję kapitałów (funduszy) własnych, jeżeli tak stanowią przepisy o rachunkowości.

Natomiast korekty błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych, uznanych za istotne, jednostka:

1) ujmuje w kapitale (funduszu) własnym i wykazuje jako zysk (stratę) lat ubiegłych, lub w innej pozycji kapitałów (funduszy) własnych, jeżeli tak stanowią przepisy o rachunkowości,

2) wykazuje w odpowiedniej pozycji zestawienia zmian kapitału (funduszu) własnego, jeżeli zobowiązana jest do jego sporządzania,

3) przekształca retrospektywnie dane porównawcze sprawozdania finansowego, wyjąwszy przypadki, gdy jest to praktycznie niewykonalne.

Ponadto w dodatkowych informacjach i objaśnieniach sporządzanych według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości jednostka ujawnia następujące informacje dotyczące błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych:

1) w ustępie 6 pkt 1 - rodzaj błędu popełnionego w poprzednich latach, informację o przychodach i kosztach z tytułu błędów popełnionych w poprzednich latach, stanowiących podstawę wyliczenia kwot odniesionych na zyski (straty) z lat ubiegłych, kwotę korekty dotyczącej bieżącego roku obrotowego i każdej korekty dotyczącej lat poprzednich, a także kwotę korekty dotyczącej okresów wcześniejszych od okresów uwzględnionych w danych porównawczych; jeżeli ustalenie kwot korekt jest praktycznie niewykonalne, to jednostka wskazuje na sam fakt popełnienia błędu w poprzednich latach obrotowych oraz podaje, na czym on polegał i powody braku możliwości dokonania wiarygodnego szacunku korekt;

2) w ustępie 6 pkt 4 - informacje liczbowe, wraz z wyjaśnieniem, zapewniające porównywalność danych sprawozdania finansowego za rok poprzedzający ze sprawozdaniem za rok obrotowy; jeżeli zmienione kwoty zostały wykazane w dodatkowych rubrykach bilansu oraz rachunku zysków i strat, to nie ma potrzeby wypełniania ww. ustępu 6 pkt 4.

Przykład

I. Założenia:

1. W grudniu 2020 r. jednostka otrzymała fakturę kosztową z tytułu czynszu dzierżawnego za lata 2018-2020. Kwotę czynszu w wysokości: 40.000 zł, przypadającą za lata ubiegłe (każdy po 20.000 zł), jednostka uznała za błąd istotny i ujęła w księgach 2020 r., jako stratę z lat ubiegłych, zaś kwotę czynszu za 2020 r., w kwocie: 20.000 zł, ujęła według zasad ogólnych na koncie 40-2 "Usługi obce".
2. Kwota wykazana na fakturze zwiększa zobowiązania o 60.000 zł. Zysk netto za 2020 r. wyniósł: 22.000 zł, a za 2019 r. wyniósł: 80.000 zł.
3. W przykładzie pominięto kwestie VAT oraz założono, że do dnia bilansowego kończącego 2020 r. zobowiązanie nie zostało uregulowane.
4. Kwota zobowiązań z tytułu dostaw i usług w poszczególnych latach kształtowała się następująco:

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

IV. Prezentacja w sprawozdaniu finansowym za 2020 r., sporządzonym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości:

Fragment bilansu

Fragment rachunku zysków i strat (wariant porównawczy)

Fragment informacji dodatkowej

Warto przy tym zaznaczyć, iż skutki korekty błędów z lat ubiegłych, ujęte jako "zysk (strata) z lat ubiegłych", uwzględnia się w uchwałach o podziale zysku lub pokryciu straty za rok, w którym skutki te ujęto w księgach rachunkowych. Dzielony wynik finansowy lub stratę do pokrycia ustala się zatem w taki sposób, jakby przychody i koszty, wywołane korektą błędu, księgowane były na kontach wynikowych, a nie na kontach kapitału własnego. W zależności od okoliczności wskazane może być również uregulowanie tej kwestii w odrębnej uchwale, np. gdy spółka osiągnęła zysk i ma być on przeznaczony na dywidendę dla wspólników, zwyczajne zgromadzenie wspólników może odrębną uchwałą postanowić o pokryciu straty z lat ubiegłych z kapitału zapasowego.