Metoda naturalna określona jako metoda jednostek produkcji lub zróżnicowanego odpisu

Metoda naturalna amortyzacji polega na odpisywaniu podlegającej amortyzacji wartości środka trwałego proporcjonalnie do wykorzystania jego potencjału użytkowego. Warunki stosowania tej metody to:

• ustalenie łącznego potencjału użytkowego środka trwałego i jednostki jego miary,
• wiarygodny pomiar wykorzystania potencjału w danym okresie (np. miesiącu) za pomocą przyjętej jednostki miary.

Metoda naturalna umożliwia najdokładniejsze odzwierciedlenie zużywania się potencjału ekonomicznego danego środka trwałego - głównie maszyn, urządzeń i środków transportu. Pozwala również na bezpośrednie odzwierciedlenie skutków czasowego wyłączenia środka trwałego z użytkowania m.in. na skutek jego wykorzystania tylko w okresie sezonu.

Stawkę amortyzacji naturalnej ustala się w trzech etapach (por. pkt 8.24 KSR nr 11):

1) po przyjęciu środka trwałego do użytkowania i przyjęcia dla niego metody amortyzacji naturalnej, określa się potencjał użytkowy środka trwałego mierzony liczbą (ilością) jednostek produkcji lub czasem pracy,

2) ustala się stawkę jednostkową amortyzacji przypadającą na jednostkę produkcji/czasu pracy,

3) kwotę amortyzacji w danym okresie (miesiącu, kwartale, roku) ustala się jako iloczyn stawki amortyzacji i ilości (liczby) jednostek produkcji wytworzonych w danym okresie przy wykorzystaniu danego środka trwałego lub czasu pracy przepracowanego w danym okresie przez środek trwały.

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka "AB" posiada w ewidencji maszynę produkcyjną, której wartość początkowa (cena nabycia) wynosi: 600.000 zł. Maszynę przyjęto do użytkowania pod koniec kwietnia 2021 r. - pierwszego odpisu amortyzacyjnego dokonano w maju 2021 r.
2. Zgodnie z planami maszyna ma być użytkowana przez 4 lata (do końca kwietnia 2025 r.), po czym zostanie najprawdopodobniej sprzedana. Przewidywana cena sprzedaży netto jaką będzie można uzyskać za nią po czterech latach wynosi: 200.000 zł. Zgodnie z przyjętymi przez jednostkę zasadami (polityką) rachunkowości, pozostałość ma istotną wartość, jeżeli przekracza 15% wartości początkowej środka trwałego. Przewidywana cena sprzedaży netto została uznana za kwotę istotną (stanowi bowiem 33,3% ceny nabycia), a zatem wartość maszyny podlegająca amortyzacji uwzględnia wartość pozostałości środka trwałego i wynosi: 600.000 zł - 200.000 zł = 400.000 zł.
3. Dział techniczny szacuje, że w trakcie 4-letniego okresu maszyna przepracuje: 6.500 maszynogodzin (z uwzględnieniem planowanych przestojów wakacyjnych, planowanych remontów i konserwacji).

II. Odpisy amortyzacyjne do końca okresu użytkowania maszyny z zastosowaniem metody naturalnej: