vademecum księgowego, prowadzenie ksiąg rachunkowych, księgi podatkowe
lupa
Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
A A A

Rachunkowość jednostek handlowych - Dodatek nr 11 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości nr 14 (542) z dnia 20.07.2021

Koszty zakupu towarów rozliczane w czasie

Zasady wyceny towarów na dzień ich zakupu

W jednostkach, w których koszty zakupu towarów, m.in. takie jak koszty transportu, załadunku, wyładunku, koszty ubezpieczenia w drodze, stanowią dla jednostki znaczącą wartość i istotnie wpływają na wyniki finansowe uzyskiwane ze sprzedaży towarów, ewidencję towarów wskazane jest prowadzić w cenach nabycia. Wyceniając towary w cenie nabycia, koszty zakupu zwiększają na koniec okresu sprawozdawczego wartość towarów pozostających na zapasie, a w momencie sprzedaży tych towarów odnoszone są w ciężar kosztów.

Stosownie do przepisów ustawy o rachunkowości, na dzień nabycia ujmuje się w księgach rachunkowych nabyte zapasy rzeczowych składników aktywów obrotowych według cen nabycia (por. art. 28 ust. 11 ww. ustawy). Jedynie, jeśli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki, towary można wyceniać w cenach zakupu (por. art. 34 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy). Cena nabycia to - na podstawie art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości - cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. Ponadto, jak wynika z art. 28 ust. 4 ustawy o rachunkowości, cenę nabycia towarów wymagających długotrwałego przygotowania do sprzedaży mogą powiększać koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania ich zakupu, w tym także związane z tymi zobowiązaniami dodatnie i ujemne różnice kursowe, gdy zobowiązania są płatne w walucie obcej.

Dokonując wyboru najodpowiedniejszej dla jednostki metody wyceny towarów wskazane jest uwzględnić wysokość kosztów zakupu oraz poziom zapasów pozostających w jednostce z okresu na okres. Jeśli wielkość kosztów zakupu w kolejnych okresach jest porównywalna, a zapas towarów pozostający w jednostce na koniec okresu stanowi niewielką wartość, to jednostka może przyjąć rozwiązanie polegające na ujmowaniu kosztów zakupu w ciężar kosztów bieżącego okresu. Z kolei koszty zakupu towarów o znaczącej dla jednostki wartości wskazane jest aktywować, stosując przy tym jedną z przyjętych przez praktykę metod, polegających na:

1) wliczaniu kosztów zakupu bezpośrednio w cenę nabycia towarów i ujmowaniu na koncie 33 "Towary"; jest to jednak rozwiązanie rzadko stosowane, gdyż zazwyczaj trudno jest przypisać koszty zakupu do poszczególnej dostawy towarów,

2) rozliczaniu kosztów zakupu w czasie za pomocą konta czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, które na koniec okresu sprawozdawczego (najczęściej na koniec miesiąca) rozlicza się na zapas towarów oraz towary sprzedane.

Do rozliczenia kosztów zakupu przypadających na towary sprzedane i pozostające w zapasie stosuje się wskaźnik narzutu kosztów zakupu (WNKz). Wskaźnik ten oblicza się następująco:

WNkz =  (Kzp + Kzb)  ×100
(ZTk + RT

gdzie:

WNkz - wskaźnik narzutu kosztów zakupu,
Kzp - koszty zakupu na początek okresu,
Kzb - koszty zakupu poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym,
ZTk - zapas towarów na koniec okresu,
RT - rozchód towarów podlegający obciążeniu kosztami zakupu.

Natomiast kwotę narzutu kosztów zakupu (NKz), przypadającą na rozchód i zapas towarów można obliczyć korzystając z wzorów:

NKz = RT × WNkz NKz = ZTk × WNkz

Wycena bilansowa towarów ewidencjonowanych w cenach nabycia

Nie rzadziej niż na dzień bilansowy towary wycenia się według cen zakupu lub nabycia nie wyższych od ich cen sprzedaży netto na ten dzień (por. art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości). Jeśli jednostka prowadzi ewidencję towarów w cenach nabycia, to w bilansie ich wartość ujmowaną w cenach zakupu na koncie 33 zwiększa o wartość kosztów zakupu pozostałych jako saldo Wn na koncie 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu" przypadających na zapas towarów ustalony na dzień bilansowy i potwierdzony inwentaryzacją. Doprowadza się w ten sposób wartość towarów w bilansie do ich wartości w cenie nabycia.

Pozycję "Towary" w bilansie powiększać może również saldo Wn konta 30 "Rozliczenie zakupu" oznaczające towary w drodze. Z kolei wartość towarów wykazanych w bilansie może pomniejszać utworzony odpis aktualizujący wartość zapasu towarów ujęty na koncie 34-7 "Odchylenia z tytułu aktualizacji wartości zapasów materiałów i towarów".

Ewidencja kosztów zakupu oraz ich prezentacja w sprawozdaniu

W jednostkach prowadzących ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 4, gdy koszty zakupu rozliczane są w czasie za pomocą konta 64-0, wskazane jest ewidencjonowanie tych kosztów na podstawie otrzymanych dowodów źródłowych, tj. rachunków, faktur bezpośrednio na koncie 64-0, z pominięciem księgowania na koncie zespołu 4 oraz dokonywania przeksięgowania kosztu do rozliczenia w czasie, zapisem: Wn konto 64-0, Ma konto 49.

Ewidencja księgowa kosztów zakupu rozliczanych w czasie w jednostce prowadzącej
wyłącznie ewidencję kosztów na kontach zespołu 4

1. FZ - faktura dokumentująca poniesienie kosztów zakupu towarów:

a) zobowiązanie wobec dostawcy: Ma konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",

b) VAT naliczony, jeśli podlega odliczeniu: Wn konto 22-1 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

c) wartość netto usługi: Wn konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów" (w analityce: Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu).

2. PK - narzut kosztów zakupu przypadający na sprzedane w danym okresie towary, ustalony za pomocą wskaźnika narzutu kosztów zakupu:

- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",
- Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów"
   (w analityce: Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu).

Przykład

I. Założenia:

  1. Jednostka, zgodnie z przyjętą polityką rachunkowości, prowadzi ewidencję towarów w cenach nabycia, a koszty zakupu rozlicza w czasie, ujmując je na koncie 64-0/3 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu". Koszty zakupu rozlicza na towary pozostające w zapasie oraz towary sprzedane, za pomocą wskaźnika narzutu kosztów zakupu.
  2. Wartość zapasu towarów w magazynie na początek okresu wynosiła: 28.000 zł, a koszty zakupu przypadające na ten zapas: 2.240 zł.
  3. W trakcie okresu sprawozdawczego jednostka przyjęła do magazynu towary o wartości w cenie zakupu: 75.000 zł. Koszty zakupu tych towarów (tj. transport, wyładunek, koszty ubezpieczenia) na podstawie otrzymanej faktury wyniosły: 6.000 zł netto plus VAT: 1.380 zł. Wartość sprzedanych towarów w okresie 2019 r. wyniosła: 83.000 zł.
  4. Zapas towarów na koniec okresu wynosił: 20.000 zł, co wynika z wyliczenia: 28.000 zł + 75.000 zł - 83.000 zł.
  5. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4. Koszty zakupu ujmuje bezpośrednio na koncie 64-0/3, pomijając księgowania na kontach 40 i 49. Sprawozdanie finansowe sporządza według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, w tym rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym.

II. Rozliczenie kosztów zakupu towarów przypadających na sprzedane towary:

WNkz =  2.240 zł + 6.000 zł  × 100 = 8%
20.000 zł + 83.000 zł

Koszty zakupu przypadające na towary sprzedane:

NKz = 83.000 zł × 8% = 6.640 zł.

Koszty zakupu przypadające na towary pozostające w zapasie:

NKz = 20.000 zł × 8% = 1.600 zł.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PZ - przyjęcie towarów do magazynu 75.000 zł 33 30
2. FZ - faktura dokumentująca poniesione koszty zakupu towarów:      
   a) wartość faktury w cenie nabycia 6.000 zł 64-0/3  
   b) VAT naliczony podlegający odliczeniu 1.380 zł 22-1  
   c) wartość zobowiązania wobec dostawcy 7.380 zł   21
3. WZ - wydanie towarów z magazynu w związku z ich sprzedażą 83.000 zł 73-1 33
4. PK - koszty zakupu przypadające na sprzedane towary 6.640 zł 73-1 64-0/3

III. Księgowania:

Rozliczenie kosztów zakupu towarów przypadających na sprzedane towary

IV. Prezentacja w bilansie oraz rachunku zysków i strat:

  1. W bilansie sporządzanym według załącznika nr 1 jednostka wykaże zapas towarów o wartości: 21.600 zł (tj. 20.000 zł + 1.600 zł) w aktywach w pozycji B.I.4. "Towary".
  2. W rachunku zysków i strat (wariant porównawczy) sporządzanym według załącznika nr 1 wartość sprzedanych towarów w wysokości: 89.640 zł jednostka ujmie w pozycji B.VIII. "Wartość sprzedanych towarów i materiałów".

Natomiast, w jednostkach prowadzących ewidencje kosztów na kontach zespołu 4 i 5 lub tylko 5, koszty zakupu towarów wstępnie księguje się na koncie 52-3 "Koszty zakupu". Następnie na koniec miesiąca koszty te przeksięgowuje się do rozliczenia w czasie na konto 64-0 i rozlicza ustalonym wskaźnikiem na towary sprzedane i zapas towarów.

Ewidencja księgowa kosztów zakupu rozliczanych w czasie w jednostce prowadzącej
ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 lub tylko 5

1. FZ - faktura dokumentująca poniesienie kosztów zakupu towarów:

a) zobowiązanie wobec dostawcy: Ma konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",

b) VAT naliczony, jeśli podlega odliczeniu: Wn konto 22-1 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

c) wartość netto usługi: Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

d) zaliczenie usługi w ciężar kosztów:

- Wn konto 40-2 "Usługi obce",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

e) księgowanie równoległe:

- Wn konto 52-3 "Koszty zakupu",
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

Uwaga: W jednostkach prowadzących ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 5 zaliczenie usługi w ciężar kosztów przebiega zapisem: Wn konto 52-3, Ma konto 30.

2. PK - przeniesienie kosztów zakupu do rozliczenia w czasie:

- Wn konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów"
   (w analityce: Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu),
- Ma konto 52-3 "Koszty zakupu".

3. PK - narzut kosztów zakupu przypadający na sprzedane w danym okresie towary, ustalony za pomocą wskaźnika narzutu:

- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",
- Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów"
   (w analityce: Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu).

Co istotne, w jednostce prowadzącej ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5, sporządzającej rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym, wskazane jest ewidencjonowanie kosztów przypadających na sprzedane towary za pośrednictwem kont 79-0 "Obroty wewnętrzne" oraz 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych" w celu "uszczelnienia" kręgu kosztów, co przedstawia poniższa tabela.

Ewidencja księgowa kosztów zakupu przypadających na sprzedane towary
za pośrednictwem kont obrotów wewnętrznych

1. PK - rozliczenie kosztów zakupu przypadających na sprzedane towary z zastosowaniem kont obrotów wewnętrznych:

a) koszty zakupu przypadające na sprzedane towary, ustalone wskaźnikiem narzutu:

- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",
- Ma konto 79-0 "Obroty wewnętrzne",

b) księgowanie równoległe:

- Wn konto 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych",
- Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów" (w analityce: Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu).

Uwaga: Na dzień bilansowy saldo konta 79-0 przenosi się na konto 86 "Wynik finansowy" i prezentuje w rachunku zysków i strat (wariant porównawczy - załącznik nr 1) w pozycji A.III. "Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki". Z kolei saldo konta 79-1 przenosi się na konto 49 "Rozliczenie kosztów" i ujmuje w rachunku zysków i strat (wariant porównawczy - załącznik nr 1) w pozycji A.II. "Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna)".

Przykład

I. Założenia:

  1. Jednostka, zgodnie z przyjętą polityką rachunkowości, prowadzi ewidencję towarów w cenach nabycia, a koszty zakupu rozlicza w czasie poprzez konto 64-0/3 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu". Koszty zakupu rozlicza na pozostające w zapasie towary oraz na towary sprzedane za pomocą wskaźnika narzutu kosztów zakupu.
  2. Jednostka nie posiadała zapasu towarów na początek okresu.
  3. W danym okresie jednostka przyjęła do magazynu towary o wartości w cenie zakupu: 59.000 zł. Koszty zakupu towarów według otrzymanej faktury wyniosły: 5.900 zł netto plus VAT: 1.357 zł. Wartość sprzedanych towarów w okresie wyniosła: 55.000 zł.
  4. Zapas towarów na koniec okresu wyniósł: 59.000 zł - 55.000 zł = 4.000 zł.
  5. Wskaźnik narzutu kosztów zakupu ukształtował się na poziomie 10%. Koszty zakupu przypadające na sprzedane towary wyniosły: 55.000 zł × 10% = 5.500 zł, koszty przypadające na zapas towarów wyniosły: 4.000 zł × 10% = 400 zł.
  6. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5. Koszty zakupu ujmuje na koncie 52-3 "Koszty zakupu", a następnie przenosi je do rozliczenia w czasie na konto 64-0/3 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu".
  7. Zgodnie z polityką rachunkowości jednostka nie stosuje do ewidencji zakupu usług obcych konta 30 "Rozliczenie zakupu", sporządza sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, w tym rachunek zysków i strat w wersji porównawczej.

III. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PZ - przyjęcie towarów do magazynu 59.000 zł 33 30
2. FZ - faktura dokumentująca poniesione koszty zakupu towarów (transport, rozładunek, koszty ubezpieczenia):      
   a) wartość zobowiązania wobec dostawcy 7.257 zł   21
   b) VAT naliczony podlegający odliczeniu 1.357 zł 22-1  
   c) wartość usługi zaliczona w ciężar kosztów 5.900 zł 40-2  
   d) księgowanie równoległe na koncie zespołu 5 5.900 zł 52-3 49
3. PK - przeniesienie kosztów do rozliczenia w czasie 5.900 zł 64-0/3 52-3
4. WZ - wydanie towarów z magazynu w związku z ich sprzedażą 55.000 zł 73-1 33
5. PK - rozliczenie kosztów zakupu przypadających na sprzedane towary z zastosowaniem kont obrotów wewnętrznych:      
   a) koszt zakupu sprzedanych towarów 5.500 zł 73-1 79-0
   b) księgowanie równoległe 5.500 zł 79-1 64-0/3
6. PK - księgowanie na dzień bilansowy salda konta 79-1 (ustalenie zmiany stanu produktów) 5.500 zł 49 79-1

IV. Księgowania:

Ewidencja księgowa kosztów zakupu przypadających na sprzedane towary za pośrednictwem kont obrotów wewnętrznych

IV. Prezentacja w bilansie oraz rachunku zysków i strat:

  1. W bilansie sporządzanym według załącznika nr 1 jednostka wykaże zapas towarów o wartości: 4.400 zł (tj. 4.000 zł + 400 zł) w aktywach w pozycji B.I.4. "Towary".
  2. W rachunku zysków i strat (wariant porównawczy) sporządzanym według załącznika nr 1 jednostka zaprezentuje:
    • kwotę: (+) 400 zł w pozycji A.II. "Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna)",
    • kwotę: 5.500 zł w pozycji A.III. "Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki",
    • kwotę: 60.500 zł w pozycji B.VIII. "Wartość sprzedanych towarów i materiałów".
 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.PoradnikKsiegowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
2
3
9
10
13
14
16
17
18
19
22
23
24
26
27
29
30
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Zasady rachunkowości w jednostkach i zakładach budżetowych
Rachunkowość finansowa, budżetowa, w przykładach liczbowych ...
Vademecum Podatnika - podstawowe informacje dotyczące podatków
Przydatne linki
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.