Obniżka cen towarów ewidencjonowanych według rzeczywistych cen zakupu lub nabycia

Obniżki cen towarów są zwykle znaczne, bowiem jednostki chcą szybko pozbyć się zbędnych zapasów. Jeżeli towary są ujmowane w księgach według rzeczywistych cen nabycia lub zakupu, a nowa, obniżona cena ich sprzedaży jest jednak nadal wyższa od ceny ich zakupu (nabycia), to następuje jedynie obniżenie marży handlowej. Nie powoduje to korekty cen ewidencyjnych i nie dokonuje się w księgach rachunkowych żadnych zapisów. Niższy będzie tylko przychód ze sprzedaży towarów. Jeśli natomiast ceny towarów obniżane są poniżej ceny ich zakupu lub nabycia, to następuje wówczas trwała utrata wartości tych towarów, co powoduje konieczność dokonania odpisu aktualizującego ich wartość. Szczegółowe wskazówki w zakresie ustalania odpisów aktualizujących wartość bilansową aktywów jednostki zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 "Utrata wartości aktywów" (KSR nr 4). Z pkt 1.5 tego standardu wynika, że jeżeli na dzień bilansowy wynikająca z ksiąg rachunkowych wartość wycenianego składnika aktywów jest wyższa od korzyści ekonomicznych, jakie on przyniesie, określonych zgodnie z KSR nr 4, to uznaje się, że dany składnik aktywów utracił - w zależności od sytuacji - całkowicie lub częściowo zdolność do przynoszenia jednostce korzyści ekonomicznych. Konsekwencją tego jest konieczność dokonania odpisu aktualizującego, obniżającego na dzień bilansowy jego wartość bilansową. Trwała utrata wartości towarów może nastąpić np. w wyniku uszkodzenia, zepsucia, zeschnięcia, utraty cech estetycznych, zestarzenia się, zmian w upodobaniach klientów, postępu technicznego, upływu sezonu, zmniejszonego popytu rynkowego, lub przeznaczenia do zbycia ze względów ekonomicznych (por. pkt 6.3.9 KSR nr 4).

W księgach rachunkowych odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych dokonane w związku z utratą ich wartości (oraz wynikające z wyceny według cen sprzedaży netto, zamiast według cen nabycia albo zakupu) zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych (por. art. 34 ust. 5 ustawy o rachunkowości).

Przykład

I. Założenia:

1. Jednostka dokonała posezonowej obniżki cen towarów w magazynie, których ewidencję prowadzi ilościowo-wartościowo w cenach nabycia.
2. W czerwcu 2021 r. jednostka posiadała zapas: 100 szt. towaru "A", których wartość w cenie nabycia: 200 zł/szt. wyniosła łącznie: 20.000 zł. W tym samym miesiącu jednostka zdecydowała o posezonowej obniżce cen tych towarów. Nowa, obniżona cena wynosiła: 150 zł/szt.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Kwota odpisu aktualizującego pozostaje na koncie 34-7 do czasu sprzedaży towarów handlowych. W momencie ich sprzedaży odpis przeksięgowuje się z konta 34-7 na konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)".