Korekta kosztów o wartość niesprzedanych towarów

Nie prowadzimy bieżącej ewidencji księgowej towarów i odpisujemy ich wartość w koszty bezpośrednio po zakupie. Kiedy powinniśmy korygować koszty o wartość niesprzedanych towarów?

Jednym z uproszczeń dopuszczonych w przepisach ustawy o rachunkowości jest możliwość odpisywania w koszty wartości towarów w momencie ich zakupu, połączonego z ustalaniem stanu tych zapasów oraz korygowaniem kosztów o wartość tego stanu nie później niż na dzień bilansowy (art. 17 ust. 2 pkt 4). Wtedy nabywane towary w cenie zakupu księguje się bezpośrednio po zakupie w koszty zapisem:

- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

Ustawa o rachunkowości nakazuje wprowadzać wartość zapasów towarów do ksiąg nie później niż na dzień bilansowy. Towarzyszy temu zapis:

- Wn konto 33 "Towary",

- Ma konto 73-1.

Na początku następnego okresu sprawozdawczego lub bezpośrednio przed ustaleniem nowego stanu towarów i jego wprowadzeniem do ksiąg powinno nastąpić przeksięgowanie w ciężar kosztów wartości tych aktywów ustalonej na koniec poprzedniego okresu, zapisami: Wn konto 73-1, Ma konto 33. Prawidłowe jest również pozostawienie wartości towarów ustalonej na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego na koncie 33 i korekta kosztów na koniec następnego okresu sprawozdawczego o zmianę stanu (wartości) zapasu tych aktywów w stosunku do ich stanu z końca okresu poprzedzającego.

W myśl ustawy o rachunkowości ustalenie stanu towarów odpisywanych w koszty na dzień zakupu i korekta kosztów o wartość tego stanu może nastąpić dopiero na dzień bilansowy, czyli zasadniczo na koniec roku obrotowego. Dla celów podatku dochodowego koszty zakupu towarów stanowią koszty bezpośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami i jako takie, co do zasady, powinny być potrącane w dacie osiągnięcia odpowiadających im przychodów, tj. przychodów ze sprzedaży towarów. Wynika to z art. 22 ust. 5 ustawy o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) oraz art. 15 ust. 4 ustawy o pdop (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.). Organy podatkowe stoją na stanowisku, że dla celów podatkowych sporządzanie spisu z natury zapasów, o których mowa w art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości, dopiero na koniec roku i korygowanie wtedy kosztów o wartość tego spisu nie jest wystarczające. Podatnicy stosujący wskazane uproszczenie bilansowe powinni więc sporządzać inwentaryzację odpisanych w koszty zapasów towarów na koniec każdego okresu sprawozdawczego, za który następuje rozliczenie z budżetem z tytułu podatku dochodowego (miesiąca bądź kwartału), i na jej podstawie korygować koszty bilansowe i podatkowe do właściwej wysokości. Jedynie jednostki opłacające zaliczki na podatek dochodowy w formie uproszczonej (zob. art. 44 ust. 6b-6i ustawy o pdof oraz art. 25 ust. 6-10 ustawy o pdop) mogą dokonywać tego wyłącznie na ostatni dzień roku obrotowego.