Moment dokonania korekty kosztów bilansowych w związku z otrzymanym rabatem

Zasady rozliczania faktur korygujących koszty, w tym moment ujęcia otrzymanych rabatów, nie zostały określone wprost w przepisach ustawy o rachunkowości. W takiej sytuacji należy więc uwzględnić ogólne zasady rachunkowości, w tym zasadę memoriału oraz zasadę współmierności przychodów i kosztów (por. art. 6 ww. ustawy), a także fakt, iż cenę zakupu składnika aktywów obniża się o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia (por. art. 28 ust. 2 ww. ustawy). Oznacza to, że dla celów bilansowych korekta powinna być dokonana w okresie, w którym zostały ujęte koszty. Analogiczne zasady dotyczą wszelkich korekt, jakie nastąpiły do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego.

Przykładowo, jeżeli w 2022 r. jednostka otrzymała fakturę korygującą z tytułu rabatu (dotyczącą towarów sprzedanych w 2021 r.) jeszcze przed sporządzeniem sprawozdania finansowego za 2021 r., to kwotę tej korekty powinna uwzględnić w kosztach bilansowych 2021 r.

W przypadku gdy korekta kosztów nastąpi już po sporządzeniu sprawozdania finansowego, ale jeszcze przed jego zatwierdzeniem, uwzględnić należy art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Z przepisu tego wynika, że w sytuacji gdy po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej.

Przykładowo, jeżeli w 2022 r. jednostka otrzymała fakturę korygującą z tytułu rabatu (dotyczącą towarów sprzedanych w 2021 r.) już po sporządzeniu sprawozdania za 2021 r., ale jeszcze przed jego zatwierdzeniem, a kwota rabatu ma istotny wpływ na to sprawozdanie, to powinna odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie zapisów w księgach 2021 r. W przypadku natomiast, gdy jednostka uzna kwotę rabatu za nieistotną, ujmie fakturę korygującą w księgach roku obrotowego, w którym ją otrzymała, tj. w 2022 r.

Jeżeli jednak księgi rachunkowe za rok, którego rabat dotyczy, zostały już zamknięte, to fakturę korygującą dokumentującą otrzymany rabat ujmuje się w księgach bieżącego roku obrotowego. Co ważne, rozlicza się ją wówczas z uwzględnieniem art. 54 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Przepis ten stanowi, iż w sytuacji gdy jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach mających wpływ na sporządzone sprawozdanie finansowe już po zatwierdzeniu tego sprawozdania, to powinna ująć ich skutki w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała. Przy czym sposób ujęcia powyższej faktury w księgach zależeć będzie od istotności wynikającej z niej kwoty. Korekty istotne dotyczące lat ubiegłych odnosi się na konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego", jako zysk (stratę) z lat ubiegłych. W tym przypadku ma bowiem zastosowanie art. 54 ust. 3 ww. ustawy, który stanowi, że jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednich latach błędu, w następstwie którego nie można uznać sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednie za spełniające wymagania określone w art. 4 ust. 1 ww. ustawy, to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako "zysk (strata) z lat ubiegłych".

Analogiczne zasady z punktu widzenia momentu ujęcia rabatów w księgach rachunkowych i tym samym ich wpływu na wartość rozrachunków z kontrahentami zawiera pkt 6.2 stanowiska w sprawie rozrachunków z kontrahentami.