Rzeczowe aktywa trwałe użytkowane na podstawie umowy leasingu

W świetle przepisów ustawy o rachunkowości, jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron (finansujący) oddaje drugiej stronie (korzystającemu) środki trwałe do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony i umowa spełnia co najmniej jeden z siedmiu warunków wymienionych w art. 3 ust. 4 tej ustawy, to przedmiot umowy zalicza się do aktywów trwałych korzystającego.

Należy jednak zauważyć, że przepisy podatkowe i bilansowe w zakresie umów leasingu są różne, co niestety, powoduje rozbieżności kwalifikacji leasingu dla celów podatkowych i bilansowych. Zasadniczą różnicą jest to, kto zalicza przedmiot leasingu do swojego majątku trwałego i dokonuje odpisów amortyzacyjnych.

Dla celów bilansowych możliwe jest zastosowanie uproszczenia, o którym mowa w art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości, polegającego na kwalifikacji umów leasingu według zasad podatkowych. Uproszczenie to mogą zastosować jednostki (z wyjątkiem jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ww. ustawy), które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

1) 25.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

2) 51.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

3) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Uwaga: Decyzję w sprawie kwalifikacji umów leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych podejmuje kierownik jednostki i zapisuje w polityce rachunkowości.

W sytuacji gdy jednostka nie skorzysta z uproszczeń lub nie może z nich skorzystać i przedmiot umowy leasingu zakwalifikuje do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, to w zakresie amortyzacji przedmiotu leasingu stosuje zasady ogólne określone w art. 32 i 33 ustawy o rachunkowości.

Jeżeli leasing zarówno podatkowo, jak i bilansowo jest umową leasingu finansowego, to na ogół finansujący osobno zgłasza do rozrachunku część kapitałową i odsetkową opłaty podstawowej. W przypadku leasingu podatkowo - operacyjnego, a bilansowo - finansowego, korzystający w trakcie okresu leasingu otrzymuje faktury, na których finansujący często nie wykazuje wartości odsetkowej i kapitałowej. Korzystający dzieli wówczas opłatę podstawową na część kapitałową i odsetkową, gdyż stanowią one u niego:

1) część odsetkowa - koszt finansowy, spowodowany obsługą kwoty wyłożonej przez finansującego w celu udostępnienia korzystającemu przedmiotu leasingu,

2) część kapitałowa - spłatę zobowiązania wobec finansującego przypadającą na dany okres sprawozdawczy.

Do podziału opłaty podstawowej na część kapitałową i odsetkową można zastosować metodę wewnętrznej stopy zwrotu, np. IRR lub XIRR, lub przyjąć uproszczenia i zastosować metodę równomierną lub sumy numerów. Podział opłaty leasingowej na część kapitałową i odsetkową, dokonany przez finansującego i przekazany korzystającemu (jako załącznik do umowy lub dodatkowy element wykazany w fakturze za opłatę leasingową) może być przyjęty przez korzystającego, ale nie jest dla niego wiążący.

Uwaga: Decyzję w sprawie wyboru metody podziału opłaty leasingowej na część kapitałową i odsetkową podejmuje kierownik jednostki i zapisuje w polityce rachunkowości.

Korzystający, także w przypadku otrzymania od finansującego podziału opłaty leasingowej, ustala części kapitałowe i odsetkowe opłaty leasingowej zgodnie z metodą wskazaną w przyjętej polityce rachunkowości, tak aby zachować porównywalność informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych.