Ogólne odpisy aktualizujące wartość należności

Przewidziane w art. 35b ust. 1 pkt 5 ustawy o rachunkowości ogólne (globalne) odpisy aktualizujące w odniesieniu do należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności można stosować w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców (np. w jednostkach energetyki, gazownictwa, telekomunikacji, gospodarki komunalnej, gospodarki zasobami mieszkaniowymi, sprzedających na raty). Dokonanie odpisu następuje na analogicznych zasadach jak odpisu dotyczącego jednej należności. Różnica wynika jedynie z faktu odnoszenia się nie do konkretnej należności, lecz do całej grupy dłużników.

Globalnego odpisu dokonuje się nie na podstawie konkretnych przesłanek uzyskanych przez jednostkę, lecz na podstawie danych statystycznych. Informacje te wynikają z doświadczeń jednostki uzyskanych w jakimś miarodajnym okresie. Może to być np. średnia kilku wybranych lat. Jednostka ustala wówczas ogólny odpis aktualizujący należności spowodowany utratą ich wartości w wysokości uwzględniającej strukturę czasową wymagalności należności (rozkład należności według wynikających z warunków sprzedaży dat ich zapłaty) i doświadczenia jednostki lub dostępne jej charakterystyki pozwalające wiarygodnie ustalić prawdopodobieństwo spłaty należności w całości lub części. Przykładowo, jeżeli należności wymagalne od grupy "A" odbiorców w przedziale czasowym:

• 30-60 dni od dnia wymagalności są zwykle spłacane w 80%, to odpis aktualizujący wynosi 20% kwoty należności przewidzianych do zapłaty,
• 61-90 dni od dnia wymagalności są spłacane w 60%, to odpis aktualizujący wynosi 40% kwoty należności przewidzianych do zapłaty w tym przedziale czasowym,
• w ciągu 180 dni i dłużej po dacie wymagalności prawdopodobieństwo zapłaty jest bardzo niskie, to odpis aktualizujący dla tych należności wynosi 100% ich kwoty.

W przypadku analizy prawdopodobieństwa spłaty należności przez inną grupę odbiorców przedział czasowy może być podobny, ale prawdopodobieństwo regulacji należności może być odmienne i tym samym inna będzie wysokość odpisów aktualizujących należności od tej grupy odbiorców.

Uwaga: Decyzję w sprawie zasad ustalania ogólnego (globalnego) odpisu aktualizującego podejmuje kierownik jednostki i zapisuje w polityce rachunkowości.

Ogólne odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się, podobnie jak odpisy dotyczące konkretnego dłużnika, do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych - zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizujący.