Nieruchomości inwestycyjne wyceniane według zasad stosowanych dla środków trwałych

Jeżeli jednostka wycenia nieruchomości zaliczane do inwestycji według zasad stosowanych dla środków trwałych, to jest zobowiązana, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, wycenić te nieruchomości według cen nabycia pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości (por. art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości). Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych nieruchomości inwestycyjnych dokonuje się według zasad określonych w art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości, czyli drogą systematycznego, planowego rozłożenia wartości początkowej nieruchomości na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu nieruchomości do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową nieruchomości lub przeznaczenia ich do likwidacji, czy sprzedaży. Odpisy amortyzacyjne nieruchomości zaliczonych do inwestycji kwalifikuje się do pozostałych kosztów operacyjnych.

W sytuacji gdy jednostka dokonuje ulepszenia nieruchomości inwestycyjnych wycenianych według zasad określonych dla środków trwałych, nakłady poniesione na ulepszenie ujmuje na zwiększenie wartości początkowej tych nieruchomości (por. art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Oznacza to, że nakłady te będą ujmowane w kosztach stopniowo, poprzez odpisy amortyzacyjne.

Nieruchomości inwestycyjne należy poddawać okresowym weryfikacjom. Jeżeli w wyniku takiej weryfikacji jednostka stwierdzi, że nieruchomości inwestycyjne utraciły swoją wartość, to powinna, nie później niż na dzień bilansowy, dokonać odpisu aktualizującego. Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. W przypadku nieruchomości zaliczonych do inwestycji trwała utrata wartości może zajść np. na skutek nie znalezienia najemców tych nieruchomości. W sytuacji gdy przyczyna dokonania odpisu aktualizującego ustanie, należy - nie później niż na kolejny dzień bilansowy - odpowiednio zmniejszyć ten odpis lub dokonać jego całkowitego odwrócenia.

Przykład

I. Założenia:

1. W maju 2023 r. jednostka handlowa zakupiła mieszkanie z przeznaczeniem na wynajem. Cena netto mieszkania wynosiła: 300.000 zł (w przykładzie pominięto kwestię VAT).
2. Wynajem nie stanowi podstawowej działalności jednostki. Jednostka zakwalifikowała nieruchomość do inwestycji długoterminowych.
3. Z polityki rachunkowości jednostki wynika, że nieruchomości zaliczane do inwestycji wycenia się według zasad stosowanych dla środków trwałych.
4. Jednostka 31 maja 2023 r. przyjęła nieruchomość do używania i ustaliła, że okres ekonomicznej użyteczności mieszkania wynosi 20 lat. Roczna stawka amortyzacyjna wynosi zatem: 5%. Roczny odpis amortyzacyjny wynosi: 300.000 zł × 5% = 15.000 zł, a odpis miesięczny: 1.250 zł. Jednostka rozpoczęła dokonywanie odpisów amortyzacyjnych nieruchomości od czerwca 2023 r.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: