Przywrócenie do ewidencji środka trwałego po jego ulepszeniu

Spółka z o.o. pod koniec 2022 r. podjęła decyzję o wycofaniu z użytkowania środka trwałego, który był całkowicie zamortyzowany. Został on wyksięgowany z ewidencji bilansowej. W 2023 r. okazało się, że możliwa jest jego naprawa. Usunięcie awarii zostało zlecone zewnętrznej firmie. Koszt remontu wyniósł 11.000 zł. W październiku 2023 r. naprawiony środek trwały został ponownie oddany do używania. Jakich zapisów należy dokonać w księgach w związku z przywróceniem tego środka trwałego do używania? Jak ustalić kwotę miesięcznego odpisu amortyzacyjnego?

Z pytania wynika, że na skutek uszkodzenia środka trwałego jednostka podjęła decyzję o postawieniu go w stan likwidacji. Pod datą jego wycofania powinno nastąpić zakończenie jego amortyzacji oraz wyłączenie z ewidencji środków trwałych i kasacja numeru inwentarzowego. W związku ze zmianą decyzji, czyli z przywróceniem środka trwałego do użytkowania, trzeba ponownie wprowadzić go do ewidencji środków trwałych poprzez ujęcie na koncie 01 "Środki trwałe" jego pierwotnej wartości początkowej oraz wprowadzenie dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Zapisu tego można dokonać na podstawie dowodu OT następująco:

- Wn konto 01 "Środki trwałe",
- Ma konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych".

Jednostka dokonała usunięcia awarii środka trwałego przed ponownym przyjęciem go do używania, ponieważ bez tej naprawy nie byłby on zdatny do wykorzystywania na potrzeby firmy. Wydatki na jego odbudowę powinny zwiększać jego wartość początkową. Wartość początkową środka trwałego powiększają bowiem koszty jego ulepszenia. W myśl art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości, ulepszenie może polegać na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powoduje, że wartość użytkowa środka po jego zakończeniu przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami. W omawianym przypadku można przyjąć, że spółka z o.o. poniosła nakłady na rekonstrukcję środka trwałego. W myśl pkt 7.15 Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe", rekonstrukcja obiektu polega na odbudowie środka trwałego, który uprzednio przestał być zdatny do użytku (np. na skutek niekompletności), jednak nie zaprzestano jego ujmowania. Takie środki trwałe najczęściej mają wartość księgową netto równą zero, gdyż ich wartość początkowa została w pełni umorzona lub dokonano odpisów z tytułu trwałej utraty wartości. Jeśli remonty kapitalne są odpowiednikiem rekonstrukcji (odbudowy), powodując przywrócenie środkom trwałym wartości użytkowej mierzonej okresem ekonomicznej użyteczności (na nowo ustalanym), spełniają definicję ulepszenia.

Koszty ulepszenia zwiększają wartość początkową środka trwałego w miesiącu, w którym ulepszenie zostało zakończone. Ustawa o rachunkowości nie zawiera szczególnych zasad dotyczących amortyzacji ulepszonych środków trwałych. W praktyce ulepszenie całkowicie zamortyzowanego środka trwałego powoduje wznowienie amortyzacji. Od wartości początkowej środka trwałego powiększonej o nakłady na ulepszenie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu pierwotnie przyjętej metody i stawki amortyzacji. Przy czym wznowienie odpisów amortyzacyjnych wobec przeprowadzonego ulepszenia wymaga weryfikacji przez jednostkę okresu dalszego użytkowania środka trwałego oraz wartości istotnej pozostałości środka trwałego, a tym samym weryfikacji stopy i stawki amortyzacji (pkt 8.40 KSR nr 11).