Odpis aktualizujący należność

Jednostka na dzień bilansowy 31 grudnia 2023 r. utworzyła odpis aktualizujący należność oraz na odsetki naliczone od tej należności. Jak należy wykazać taki odpis w porównawczym rachunku zysków i strat sporządzanym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości?

Jeśli jednostka sporządza porównawczy rachunek zysków i strat według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, to kwotę odpisu przypadającą na należność główną wykazuje w pozycji E.II "Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych". Z kolei wartość odpisu aktualizującego odsetki wykaże w pozycji H.III "Aktualizacja wartości aktywów finansowych".

Należności, na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości, wycenia się na dzień bilansowy w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności. Na ten dzień dana należność powinna zostać doprowadzona do kwoty, której uregulowania jednostka oczekuje. Wierzytelność może więc zostać powiększona o naliczone odsetki lub kary umowne. Zasada ostrożności zobowiązuje jednostkę do określenia aktualnej, realnej wartości należności. Jeśli dana należność jest kwestionowana przez dłużnika lub zalega on z jej spłatą, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna, wierzyciel powinien zaktualizować wartość takiej należności, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa jej zapłaty, poprzez dokonanie odpisu aktualizującego (por. art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości). Stopień prawdopodobieństwa spłaty należności określa się w oparciu o zebrane informacje o dłużniku i kierownik jednostki (lub upoważniona przez niego osoba) podejmuje pisemną decyzję o utworzeniu odpisu.

Jeśli w jednostce ustalono, że istnieje niewielkie prawdopodobieństwo zapłaty należności i należnych naliczonych odsetek za zwłokę w jej spłacie, w księgach powinien zostać utworzony odpis aktualizujący. Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych, w zależności od rodzaju należności, jakiej dotyczą (art. 35b ust. 2 ustawy o rachunkowości). Kwotę odpisu księguje się po stronie Ma konta 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności" w korespondencji z kontem 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne" albo 75-1 "Koszty finansowe".

W bilansie wartość należności objętej odpisem aktualizującym jest pomniejszana o saldo konta 28 (art. 46 ust. 2 pkt 3 ustawy o rachunkowości). W przypadku odpisu na całą kwotę należności w bilansie jej się nie wykazuje, gdyż ma ona zerową wartość bilansową. Informacje dotyczące odpisów aktualizujących ujawnia się w ust. 1 pkt 7 dodatkowych informacji i objaśnień według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości.

Przykład Założenia Na dzień bilansowy 31 grudnia 2023 r. kierownik jednostki postanowił dokonać odpisu aktualizującego należność za usługę oraz odsetki za zwłokę w zapłacie od kontrahenta, którego sytuacja majątkowa i finansowa jest zła i spłata przez niego tego długu jest zagrożona. Odpisem aktualizującym objęto całą kwotę należności wraz z odsetkami figurującą na koncie 20 "Rozrachunki z odbiorcami" (w tym: 27.600 zł należność główna i 1.130 zł odsetki). Naliczone odsetki ujęto wcześniej na koncie 75-0 "Przychody finansowe". Zgodnie z polityką rachunkowości jednostka sporządza porównawczy rachunek zysków i strat według wzoru z załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma 1. PK - utworzenie odpisu aktualizującego wartość zagrożonej należności:    a) odpis na kwotę brutto należności 27.600 zł 76-1 28    b) odpis na naliczone odsetki za zwłokę 1.130 zł 75-1 28 Księgowania Jednostka w porównawczym rachunku zysków i strat wartość odpisu aktualizującego należność główną w kwocie 27.600 zł wykaże w pozycji E.II "Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych", a odsetki w wysokości 1.130 zł w pozycji H.III "Aktualizacja wartości aktywów finansowych". W bilansie nie zostanie wykazana należność, ponieważ w całości została objęta odpisem aktualizującym i jej wartość bilansowa to 0.