Prezentacja zdarzeń po dniu bilansowym w sprawozdaniu finansowym

Z ustawy o rachunkowości wynika, że jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej (por. art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Jak wynika z powyższego przepisu, w sprawozdaniu finansowym jednostki, oprócz zdarzeń mających miejsce do dnia bilansowego, należy także wykazać zdarzenia, które wystąpiły po dniu bilansowym.

Szczegółowo zasady ujmowania zdarzeń po dniu bilansowym i ich prezentacji w sprawozdaniu finansowym omawia KSR nr 7. Według standardu, zdarzeniami po dniu bilansowym są korzystne i niekorzystne zdarzenia, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, na który sporządzono sprawozdanie finansowe za dany rok obrotowy, istotnie wpływające na dane wykazane w tym sprawozdaniu, o których jednostka dowiedziała się przed dniem zatwierdzenia sprawozdania finansowego. Do czasu zatwierdzenia sprawozdania finansowego jednostka ma więc możliwość dokonania korekt w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym.

Należy pamiętać, że jeśli po dniu bilansowym wpłynęły do jednostki dowody dotyczące zdarzeń mających miejsce przed dniem bilansowym, choćby dowody te jako datę wystawienia nosiły datę roku obrotowego następującego po roku obrotowym, za który sporządza się sprawozdanie finansowe, to zdarzeń udokumentowanych w ten sposób nie zalicza się do zdarzeń po dniu bilansowym (por. pkt 6.1 KSR nr 7).

Pod względem wpływu na sprawozdanie finansowe zdarzeń po dniu bilansowym, zdarzenia te można podzielić na:

1) zdarzenia dostarczające dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy - są to zdarzenia wymagające dokonania korekt w księgach rachunkowych, w tym np. korekty przychodów ze sprzedaży wykazanych w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym jednostki za rok obrotowy, polegające zarówno na zmianach kwot faktur, jak i anulowaniu sprzedaży; rozstrzygnięcie sprawy sądowej, które potwierdza lub zmienia wysokość wykazanej na dzień bilansowy rezerwy na zobowiązanie jednostki bądź powoduje powstanie zobowiązania, na które nie utworzono rezerwy; uzyskanie informacji o tym, że na dzień bilansowy wartość składnika aktywów na skutek utraty wartości była niższa od wykazanej w księgach rachunkowych jednostki,

2) zdarzenia wskazujące na stan zaistniały po dniu bilansowym - są to zdarzenia niewymagające korekt w księgach rachunkowych, w tym np. spadek wartości rynkowej inwestycji posiadanych przez jednostkę, zadeklarowanie dywidend należnych posiadaczom instrumentów kapitałowych jednostki, połączenie jednostki z inną jednostką, zniszczenie przez powódź, czy pożar ważnego zakładu jednostki.

W sytuacji gdy jednostka otrzyma informacje o zdarzeniach dostarczających dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy (ww. pkt 1) po dniu bilansowym, ale przed sporządzeniem sprawozdania finansowego i zdarzenia te zmieniają wiedzę jednostki o stanie istniejącym na dzień bilansowy, to skutki tych zdarzeń jednostka odpowiednio uwzględnia w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym roku obrotowego, kończącego się tym dniem bilansowym. Natomiast jeśli jednostka otrzyma informacje o powyższych zdarzeniach po sporządzeniu sprawozdania finansowego, ale przed jego zatwierdzeniem i zdarzenia te zmieniają wiedzę jednostki o stanie istniejącym na dzień bilansowy, a skutki tych zdarzeń istotnie wpływają na obraz sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego jednostki za rok obrotowy, to skutki tych zdarzeń jednostka odpowiednio uwzględnia w księgach rachunkowych i koryguje już sporządzone sprawozdanie finansowe.

Z kolei, jeżeli po dniu bilansowym, a przed dniem zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, jednostka otrzyma informacje na temat zdarzeń wpływających na jej stan lub sytuację po dniu bilansowym (ww. pkt 2), a informacje te mogą być istotne dla użytkowników rocznego sprawozdania finansowego, to w dodatkowych informacjach i objaśnieniach (sporządzanych według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości) w ustępie 6 pkt 2 jednostka podaje lub aktualizuje już wykazane informacje lub ujawnia dla każdej kategorii (typu) zdarzeń informacje o:

• rodzaju zdarzenia,
• szacunkowej kwocie jego skutków finansowych lub stwierdza, że szacunek taki jest praktycznie niewykonalny.

Za istotne uważa się też informacje o tych zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, w wyniku których zmianie uległy kwoty wykazane w dodatkowych informacjach i objaśnieniach rocznego sprawozdania finansowego, jak np. zobowiązania warunkowe (ustalonych zgodnie z Krajowym Standardem Rachunkowości nr 6 "Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe").

Jeżeli jednostka otrzyma informacje zmieniające jej wiedzę o stanie istniejącym na dzień bilansowy (ww. pkt 1) po sporządzeniu sprawozdania finansowego, ale przed dniem jego zatwierdzenia i zdarzenia te nie są dla tej jednostki istotne, to skutki tych zdarzeń ujmuje w księgach rachunkowych roku, w którym informacje te otrzymała. Dodajmy, że jeśli jednostka otrzyma powyższe informacje po dniu zatwierdzenia sprawozdania finansowego, to również ujmuje je w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym roku, w którym te informacje otrzymała. W tych dwóch przypadkach odbywa się to zgodnie z zasadami opisanymi w rozdziale V KSR nr 7, tzn. jak przy błędach popełnionych w poprzednich latach obrotowych.

Zatem sposób, w jaki zdarzenia ujawnione po dniu bilansowym wprowadza się do ksiąg rachunkowych, zależy od istotności otrzymanych informacji oraz faktu, czy jednostka sporządziła już sprawozdanie finansowe, a jeśli tak, to czy zostało ono zatwierdzone, czy jeszcze nie. Zależność tę przedstawia poniższa tabela.