Ewidencja zdarzeń po dniu bilansowym

Rozstrzygnięcie sprawy sądowej, które potwierdza lub zmienia wysokość wykazanej na dzień bilansowy rezerwy na zobowiązanie jednostki bądź powoduje powstanie zobowiązania, na które nie utworzono rezerwy, należy do zdarzeń po dniu bilansowym dostarczających dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy. Jeżeli sprawozdanie finansowe za rok, którego to zdarzenie dotyczy, nie zostało jeszcze sporządzone, to zdarzenie takie uwzględnia się w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym za ten rok.

Przykład

I. Założenia:

1. W 2024 r. firma "Y" wykonała usługę naprawy dachu budynku należącego do środków trwałych spółki "X". Ze względu na złą jakość wykonanej usługi spółka "X" nie uregulowała zobowiązania wobec firmy "Y". Na dzień bilansowy 31 grudnia 2024 r. spółka "X" posiadała nieuregulowane zobowiązanie wobec firmy "Y" w kwocie: 98.400 zł.
2. Firma "Y" skierowała sprawę do sądu. Na dzień 31 grudnia 2024 r. sprawa znajdowała się w toku. Ze względu na wysokie prawdopodobieństwo przegrania sprawy, spółka "X" utworzyła 31 grudnia 2024 r. rezerwę na skutki postępowania sądowego, w wysokości: 10.000 zł (tj. koszty procesu w kwocie: 9.000 zł oraz odsetki za zwłokę w zapłacie naliczone do dnia bilansowego w kwocie: 1.000 zł).
3. W marcu 2025 r. spółka "X" otrzymała wyrok zasądzający na jej niekorzyść zapłatę całej kwoty zobowiązania wraz z odsetkami i kosztami procesu. Z wyroku wynika, iż koszty procesu wynoszą: 17.000 zł. W związku z tym spółka "X" zwiększyła wysokość utworzonej na 31 grudnia 2024 r. rezerwy na koszty procesu o kwotę: 8.000 zł (tj. 17.000 zł - 9.000 zł). Spółka zamierza odwołać się od tego wyroku.
4. Dodatkową rezerwę spółka "X" ujęła w księgach rachunkowych 2024 r. i uwzględni ją w sprawozdaniu finansowym sporządzonym za 2024 r. według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Uwaga: Sporne saldo figurujące na dzień bilansowy na koncie 21, w wysokości: 98.400 zł, spółka "X" wykaże w pozycji B.III.3 lit. d) "Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek z tytułu dostaw i usług" pasywów bilansu. Z kolei rezerwę, w wysokości: 18.000 zł, zaprezentuje w pozycji B.I.3. "Pozostałe rezerwy" pasywów bilansu.

Uzyskanie informacji o tym, że na dzień bilansowy wartość środka trwałego na skutek utraty jego wartości była niższa od wykazanej w księgach rachunkowych jednostki jest zdarzeniem po dniu bilansowym dostarczającym dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy. Otrzymanie takiej informacji już po sporządzeniu sprawozdania finansowego (ale przed jego zatwierdzeniem), w przypadku gdy skutki uzyskania takiej informacji są dla jednostki istotne, wymaga uwzględnienia w księgach rachunkowych i ponownego sporządzenia sprawozdania finansowego.

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka "A" 27 lutego 2025 r. sporządziła sprawozdanie finansowe za 2024 r. według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. W bilansie wykazała budynek zakwalifikowany do środków trwałych o wartości początkowej: 480.000 zł i dotychczasowym umorzeniu: 80.000 zł.
2. W marcu 2025 r. spółka otrzymała informację, że obok budynku powstaje oczyszczalnia ścieków. W związku z tym zdarzeniem budynek utracił trwale swoją wartość. Spółka zdecydowała o utworzeniu odpisu aktualizującego w wysokości: 100.000 zł. Wartość odpisu jest dla spółki istotna.
3. W księgach rachunkowych 2024 r. spółka "A" ujęła odpis aktualizujący doprowadzający wartość budynku do jego ceny sprzedaży netto i ponownie sporządziła sprawozdanie finansowe za 2024 r.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Uwaga: Spółka "A" sporządziła ponownie sprawozdanie finansowe i wartość budynku uwzględniającą zarówno dokonane odpisy umorzeniowe, jak i odpis z tytułu trwałej utraty wartości, w wysokości: 300.000 zł, wykazała w pozycji A.II.1 lit. b) aktywów bilansu.

Jeżeli spółka posiada na dzień bilansowy mieszkania przeznaczone na wynajem, zakwalifikowane w księgach rachunkowych do nieruchomości inwestycyjnych, a po dniu bilansowym okazało się, że nastąpił spadek wartości rynkowej tych nieruchomości, to nie dokonuje ona korekty ich wartości w księgach rachunkowych, ani nie poprawia sprawozdania finansowego, w przypadku gdy zostało ono już sporządzone. Spadek wartości rynkowej inwestycji posiadanych przez jednostkę, który nastąpił już po dniu bilansowym jest bowiem zdarzeniem wskazującym na stan zaistniały po dniu bilansowym, nie wymagającym korekty.

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka z o.o. na dzień bilansowy 31 grudnia 2024 r. posiadała nieruchomość inwestycyjną o wartości: 1.000.000 zł. Nieruchomości inwestycyjne wyceniane są w spółce w wartości rynkowej.
2. W lutym 2025 r. nastąpił spadek wartości rynkowej posiadanej przez spółkę nieruchomości inwestycyjnej o szacunkową kwotę: 300.000 zł. Wartość ta jest dla spółki istotna.
3. Skutki obniżenia wartości rynkowej nieruchomości spółka ujęła w księgach rachunkowych 2025 r.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

IV. Fragment informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego za 2024 r.:

W ustępie 6 pkt 2 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego za 2024 r. sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, spółka zamieściła informację o następującej treści: "W lutym 2025 r. nastąpił istotny spadek wartości posiadanej przez spółkę nieruchomości inwestycyjnej o szacunkową kwotę: 300.000 zł".