Ułatwienia przewidziane w ustawie o rachunkowości dla jednostek małych i mikro

Spółka jawna od stycznia 2025 r. prowadzi księgi rachunkowe. Czy możemy korzystać z uproszczeń przewidzianych w ustawie o rachunkowości dla jednostki mikro lub małej?

Po zmianach wprowadzonych w ustawie o rachunkowości od 1 stycznia 2025 r., definicje jednostki mikro i małej zostały sformułowane w nowym art. 3 ust. 1 pkt 1a i pkt 1b ustawy o rachunkowości. Jednostką mikro jest jednostka, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą (tak jak w przypadku spółki Czytelników) - w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyła co najmniej 2 z następujących 3 wielkości:

a) 2.000.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 4.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 10 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

- przy czym jednostka traci status jednostki mikro, jeżeli w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyła co najmniej 2 z 3 tych wielkości,

Z kolei jednostką małą jest jednostka niebędąca jednostką mikro, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą - w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyła co najmniej 2 z następujących 3 wielkości:

a) 33.000.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 66.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

- przy czym jednostka traci status jednostki małej, jeżeli w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyła co najmniej 2 z 3 tych wielkości.

Te jednostki, które spełnią powyższe definicje, mogą:

• zrezygnować z zachowania zasady ostrożności przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów w zakresie tworzenia odpisów aktualizujących wartość aktywów oraz rezerw na znane tym jednostkom ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń (z wyłączeniem m.in. spółek kapitałowych),
• dokonywać odpisów amortyzacyjnych według zasad określonych w przepisach podatkowych (z wyłączeniem m.in. spółek kapitałowych),
• nie tworzyć biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dotyczących przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych (z wyłączeniem m.in. spółek kapitałowych),
• dokonywać kwalifikacji umów leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych,
• przy obliczaniu kosztu wytworzenia produktu do kosztów bezpośrednich doliczyć koszty pośrednie związane z wytworzeniem tego produktu, niezależnie od poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych,
• nie stosować przepisów rozporządzenia w sprawie wyceny instrumentów finansowych,
• odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

Jednostka uzyskuje status mikro lub małej wyłącznie na podstawie kryteriów wartościowych, a o wymienionych uproszczeniach w takiej jednostce decyduje kierownik jednostki. Przy tym z tych uproszczeń wyłącza się jednostki wymienione w art. 3 ust. 1h ustawy (tu m.in. krajowe instytucje płatnicze, emitentów papierów wartościowych dopuszczonych, emitentów zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego - EOG).

Ponadto jednostki mikro i małe mogą sporządzać uproszczone sprawozdanie finansowe (tu maksimum uproszczeń wskazują załączniki odpowiednio nr 4 i nr 5 do ustawy o rachunkowości) i nie sporządzać sprawozdania z działalności, jeśli decyzję w tej sprawie podejmie ich organ zatwierdzający (art. 49c ustawy o rachunkowości).