Zobowiązania publicznoprawne właściciela regulowane z rachunku firmy

Z rachunku bieżącego jednostki regulowane są składki ZUS dotyczące właściciela. W jaki sposób należy ująć ich wartość w księgach rachunkowych?

W praktyce mogą mieć miejsce sytuacje, w których z firmowego rachunku bieżącego regulowane są zobowiązania publicznoprawne właściciela firmy, prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą. Chodzi tu np. o podatek dochodowy czy też składki ZUS tej osoby. Sposób ewidencji składek ZUS płaconych przez firmę za jej właściciela uzależniony jest od przyjętych zasad ich rozliczania dla potrzeb ustalenia podatku dochodowego. Opłacone składki na ubezpieczenia społeczne właściciela można uwzględnić w kosztach podatkowych lub odliczyć od uzyskanego dochodu. Podatnik ma prawo wyboru sposobu rozliczania tych składek (art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a i ust. 13a ustawy o pdof).

Uwzględniając powyższe zasady, można przyjąć np. następujące rozwiązania:

1. Zaksięgowanie składek na ubezpieczenia społeczne właściciela:

a) gdy właściciel podjął decyzję o zaliczeniu tych składek do kosztów działalności operacyjnej:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Pozostałe koszty),
 
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS),

b) gdy właściciel podjął decyzję o zmniejszeniu podstawy opodatkowania przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z właścicielem),
 
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS).

2. Składki na Fundusz Pracy:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Pozostałe koszty),
 
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS).

3. Naliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, która na podstawie art. 27b ustawy o pdof obniża podatek dochodowy (przy czym kwota zmniejszenia nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki):

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z właścicielem),
 
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS).

Składki ZUS zapłacone za właściciela podlegają rozliczeniu przynajmniej na koniec roku. Jeżeli, zgodnie z jego wolą, zapłacone kwoty nie zostaną zwrócone, należy je traktować jako trwałe wycofanie środków z firmy. Odnosi się je na zmniejszenie kapitału właściciela zapisem:

- Wn konto 80 "Kapitał podstawowy", 
 
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z właścicielem).

Konto 24 może być również rozliczone z kontem 82 "Rozliczenie wyniku finansowego", czyli potraktowane jako zaliczkowa wypłata zysku. Kwota trwałej zmiany zmniejsza kapitał właściciela wykazywany w bilansie w pozycji A.I. "Kapitał (fundusz) podstawowy".