Uproszczone sprawozdania finansowe jednostek mikro

Uproszczenia w sporządzaniu sprawozdań finansowych przez jednostki mikro wprowadziła nowelizacja ustawy o rachunkowości, która weszła w życie 5 września 2014 r. Regulacje w tym zakresie miały zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych za 2014 r.

Definicja jednostki mikro

Według art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy o rachunkowości jednostkami mikro są m.in.: spółki cywilne, spółki handlowe, inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) 1.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 3.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 10 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Do jednostek mikro zalicza się także: stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, fundacje, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - pod warunkiem, że nie prowadzą działalności gospodarczej (art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy o rachunkowości).

Kolejna grupa, która może skorzystać z uproszczeń dla jednostek mikro obejmuje: osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie mniej niż 1.200.000 euro i nie więcej niż 2.000.000 euro za poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych (art. 3 ust. 1a pkt 3 ustawy o rachunkowości). Jednostkami mikro są także osoby fizyczne, spółki cywilne i spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, które zdecydowały o dobrowolnym prowadzeniu ksiąg rachunkowych na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości (art. 3 ust. 1a pkt 4 ustawy).

Na podstawie art. 3 ust. 1b ustawy o rachunkowości jednostkami mikro są także jednostki wymienione w art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy, które:

1) za poprzedni rok obrotowy sporządziły sprawozdanie finansowe z zastosowaniem uproszczeń określonych dla jednostek mikro oraz

2) w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, albo w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyły dwie z wymienionych w art. 3 ust. 1a pkt 1 wielkości.

Aby jednostki mogły stać się jednostkami mikro, organ zatwierdzający musi podjąć decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem uproszczeń określonych przez ustawę o rachunkowości dla jednostek mikro. Wówczas konieczna jest również aktualizacja przyjętych zasad (polityki) rachunkowości.

Wzór bilansu oraz rachunku zysków i strat dla jednostek mikro dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl.

Sprawozdanie finansowe jednostki mikro

Uproszczenia dla jednostek mikro zawarte w ustawie o rachunkowości dotyczą przede wszystkim możliwości sporządzania uproszczonego rocznego sprawozdania finansowego. Składa się ono ze skróconego bilansu oraz skróconego rachunku zysków i strat (w jednym wariancie), których wzór określony został w załączniku nr 4 do ustawy o rachunkowości. Jednostki mikro mogą także nie sporządzać informacji dodatkowej, pod warunkiem, że niektóre informacje dotychczas przedstawiane w tym dokumencie zostaną ujawnione w informacjach uzupełniających do bilansu (art. 48 ust. 3 ustawy o rachunkowości). Z załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości wynika, że informacje te dotyczą:

1) kwot wszelkich zobowiązań finansowych, w tym z tytułu dłużnych instrumentów finansowych, gwarancji i poręczeń lub zobowiązań warunkowych nieuwzględnionych w bilansie, ze wskazaniem charakteru i formy wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo; wszelkie zobowiązania dotyczące emerytur oraz jednostek powiązanych lub stowarzyszonych są ujawniane odrębnie,

2) kwot zaliczek i kredytów udzielonych członkom organów administrujących, zarządzających i nadzorujących, ze wskazaniem oprocentowania, głównych warunków oraz wszelkich kwot spłaconych, odpisanych lub umorzonych, a także zobowiązań zaciągniętych w ich imieniu tytułem gwarancji i poręczeń wszelkiego rodzaju, ze wskazaniem kwoty ogółem dla każdej kategorii,

3) udziałów (akcji) własnych, w tym:

a) przyczyn nabycia udziałów (akcji) własnych dokonanego w roku obrotowym,

b) liczby i wartości nominalnej nabytych oraz zbytych w roku obrotowym udziałów (akcji), a w przypadku braku wartości nominalnej, ich wartości księgowej, jak też części kapitału podstawowego, którą te udziały (akcje) reprezentują,

c) w przypadku nabycia lub zbycia odpłatnego, równowartość tych udziałów (akcji),

d) liczby i wartości nominalnej lub, w razie braku wartości nominalnej, wartości księgowej wszystkich udziałów (akcji) nabytych i zatrzymanych, jak również części kapitału podstawowego, którą te udziały (akcje) reprezentują.

Pozostałe uproszczenia dotyczące sprawozdań finansowych jednostek mikro:

• te, których roczne sprawozdania finansowe podlegają obowiązkowemu badaniu na podstawie art. 64 ustawy o rachunkowości, są zwolnione z wymogu sporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych (art. 48a ust. 3 i art. 48b ust. 4 ustawy o rachunkowości),
   
• te, które są zobowiązane do sporządzenia sprawozdania z działalności, zwalnia się z tego obowiązku, pod warunkiem, że informacja o nabyciu udziałów (akcji) własnych będzie ujawniona w informacji dodatkowej lub w informacjach uzupełniających do bilansu (art. 49 ust. 4 ustawy o rachunkowości),
   
• jednostki mikro nie wyceniają aktywów i pasywów według wartości godziwej i w skorygowanej cenie nabycia (art. 28a ustawy o rachunkowości),
   
• jednostki mikro, które wymienia art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy o rachunkowości (np. stowarzyszenia i fundacje), nieprowadzące działalności gospodarczej, mogą nadal zrezygnować z zachowania zasady ostrożności przy wycenie aktywów i pasywów. Tym samym nie muszą dokonywać odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości aktywów ani tworzyć rezerw na zobowiązania, których wysokość lub termin wymagalności nie są znane. Do tych jednostek nie stosuje się przepisów rozdziału 6 i rozdziału 7 ustawy.