Skorzystanie z uproszczenia w zakresie odroczonego podatku dochodowego

Jesteśmy spółką akcyjną ustalającą odroczony podatek dochodowy. W związku z nowelizacją ustawy o rachunkowości, która weszła w życie 23 września 2015 r., spełniamy warunki określone dla małych jednostek i chcielibyśmy już w sprawozdaniu finansowym sporządzanym za 2015 r. skorzystać z uproszczenia dotyczącego możliwości nieustalania odroczonego podatku dochodowego. Dlatego aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, figurujące w księgach według stanu na 1 stycznia 2015 r., zamierzamy zlikwidować, poprzez wpisanie ich w pasywach bilansu w pozycji A.V "Zysk (strata) z lat ubiegłych". Czy w świetle obowiązującego prawa bilansowego takie postępowanie będzie prawidłowe? Jeżeli tak, to jakich w związku z tym dokonać zapisów w księgach rachunkowych?

Skutki zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym związane z zastosowaniem dopuszczonych prawem uproszczeń, powinny być odnoszone na kapitał (fundusz) własny jako zysk (strata) z lat ubiegłych.

W myśl art. 37 ust. 1 ustawy o rachunkowości, w związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości, jednostka tworzy rezerwę i ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, którego jest podatnikiem. Utworzenie rezerwy może przebiegać zapisem:

- Wn konto 87 "Podatek dochodowy od osób prawnych",

- Ma konto 83 "Rezerwy".

Z kolei ustalenie aktywów można zaksięgować następująco:

- Wn konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe",

- Ma konto 87 "Podatek dochodowy od osób prawnych".

Ustawą nowelizującą wprowadzono możliwość stosowania uproszczeń w rachunkowości, polegających m.in. na odstąpieniu od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Możliwość taką przewiduje znowelizowany art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości. Dotyczy to jednostek, które za poprzedni rok obrotowy spełniły warunki wymienione w tym przepisie (są one wskazane w pkt 2 dodatku).

W ustawie nowelizującej doprecyzowano również, że skutki zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako zysk (stratę) z lat ubiegłych. Tak wynika z nowego brzmienia art. 8 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Należy zauważyć, że taki sposób ujmowania skutków zmiany polityki rachunkowości był od lat przez jednostki stosowany. W tym bowiem przypadku jednostki mogły posiłkować się postanowieniami Krajowego Standardu Rachunkowości nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja".

W myśl ustawy o rachunkowości oraz KSR nr 7, każda jednostka prowadząca księgi rachunkowe powinna określić w zasadach (polityce) rachunkowości m.in. zasady klasyfikacji i grupowania zdarzeń gospodarczych do odpowiednich pozycji sprawozdania finansowego zgodnie z ich charakterem jako składników aktywów i pasywów. Jednostka może w powyższych zasadach zastosować dopuszczone przepisami o rachunkowości uproszczenia, w tym także dotyczące zaniechania ustalania rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

W praktyce najczęściej dokonywane przez jednostki zmiany zasad (polityki) rachunkowości wynikają z następujących przyczyn:

1) dostosowania się do zasad rachunkowości obowiązujących w grupie kapitałowej,

2) zmiany struktury organizacyjnej jednostki,

3) zastosowania dopuszczonych prawem uproszczeń,

4) dostosowania się do zaleceń kontrolnych.

Pytająca jednostka przyjmując do stosowania uproszczenie w zakresie podatku odroczonego, powinna dokonać odpowiednich zmian w przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości. Ponadto w sprawozdaniu finansowym opracowywanym za 2015 r. powinna podać przyczyny tych zmian, określić ich wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego, dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian, tj. 2014 r.

Jak już wspomniano, skutki zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości powinny być odnoszone na kapitał (fundusz) własny jako zysk (strata) z lat ubiegłych. W odniesieniu do rezerw na odroczony podatek dochodowy wyksięgowanie ich może przebiegać w następujący sposób:

- Wn konto 83 "Rezerwy",

- Ma konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego".

Natomiast w przypadku aktywów na odroczony podatek dochodowy można dokonać następującego zapisu:

- Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego",

- Ma konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe".