Czy korzystając z uproszczeń zawsze należy uwzględniać zasadę istotności?

Nowo powstała spółka z o.o., która według ustawy o rachunkowości jest jednostką mikro, w 2016 r. skorzystała w całości, czyli w kwocie 209.000 zł, z jednorazowej amortyzacji podatkowej w ramach pomocy de minimis. Czy spółka ta powinna utworzyć rezerwę na odroczony podatek dochodowy? Z jednej bowiem strony jednostki mikro nie mają takiego obowiązku, z drugiej strony jest to duża wartość. Czy wartość ta jest istotna dla spółki?

Jednostkami mikro mogą być m.in. spółki z o.o., które spełniają kryteria określone w art. 3 ust. 1a ustawy o rachunkowości. Ponadto warunkiem koniecznym, aby spółka z o.o. mogła zostać jednostką mikro, jest również podjęcie decyzji przez jej organ zatwierdzający w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem uproszczeń przewidzianych ustawą o rachunkowości dla tych jednostek. Na podstawie art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości jednostki mikro mogą stosować uproszczenie polegające na odstąpieniu od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Biorąc pod uwagę informacje zawarte w pytaniu, spółka z o.o. spełniła w 2016 r. kryteria dla jednostek mikro, określone ww. art. 3 ust. 1a ustawy o rachunkowości. Oznacza to, że nie przekroczyła za ten rok także dwóch z trzech wielkości określonych w art. 37 ust. 10 ww. ustawy. Zwracamy jednak uwagę, iż 2016 r. był pierwszym rokiem działalności tej spółki i nie posiada ona danych za rok poprzedni w zakresie wysokości aktywów, przychodów netto oraz zatrudnienia. Z uwagi na fakt, iż celem nowelizacji było objęcie uproszczeniami jak największej grupy jednostek, oraz kierując się rozwiązaniami przyjętymi przy kwalifikacji jednostek mikro (i małych) rozpoczynających działalność w danym roku obrotowym, w naszej opinii możliwe jest przyjęcie ww. kryteriów (wielkości aktywów, przychodów oraz stanu zatrudnienia) przy stosowaniu uproszczeń określonych w ww. art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości, za rok, w którym została rozpoczęta działalność. Zatem uwzględniając powyższe, pytająca spółka z o.o. może nie tworzyć rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, o której mowa w pytaniu, ponieważ spełniając przedstawione na wstępie kryteria (wielkości aktywów, przychodów netto i zatrudnienia) przewidziane dla jednostek mikro w 2016 r., spełnia zarazem kryteria określone w ww. art. 37 ust. 10.

Również w pkt 3.5 znowelizowanego KSR nr 7 wskazano, iż:

"Jednostka może w przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości zastosować uproszczenia dopuszczone przepisami o rachunkowości pod warunkiem, że nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie jej sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. W szczególności uproszczenia mogą polegać na (...)

b) w przypadku jednostek, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

1) 17.000.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

2) 34.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

3) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty:

• klasyfikowaniu umów leasingu według kryteriów określonych przepisami prawa podatkowego zamiast przepisami art. 3 ust. 4 i 5 ustawy,
   
• zaniechaniu ustalania rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
   
• stosowaniu do wyceny instrumentów finansowych wyłącznie przepisów ustawy zamiast przepisów odpowiedniego rozporządzenia Ministra Finansów (...)".

Podsumowując: W zakresie stosowania uproszczenia polegającego na zaniechaniu ustalania rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego należy kierować się zasadą istotności. Oznacza to, że pytająca spółka z o.o. powinna określić poziom istotności w stosunku do kwoty jednorazowej amortyzacji podatkowej (tutaj: 209.000 zł) w kontekście stosowania uproszczenia w zakresie nie ustalania rezerwy na podatek odroczony.