Jak rozliczyć różnice kursowe od podatku VAT?

W dniu 15 marca 2016 r. zakupiliśmy od polskiego kontrahenta towary. Faktura została wystawiona w tym samym dniu w euro, przy czym VAT został dodatkowo wykazany w polskich złotych. Według jakiego kursu dla celów bilansowych oraz podatku dochodowego wycenić tę fakturę oraz zapłatę za nią? Czy różnice kursowe od kwoty VAT, które powstaną przy zapłacie zobowiązania, można uwzględnić w rachunku podatkowym? Różnice kursowe dla celów podatkowych rozliczamy metodą podatkową.

W celu przeliczenia na złote transakcji zakupu towaru wyrażonej w walucie obcej bierze się pod uwagę kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień powstania zobowiązania. Wynika to z art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Dzień powstania zobowiązania najczęściej pokrywa się z dniem wystawienia faktury, tak jak w sytuacji opisanej w pytaniu. Dlatego w takim przypadku do wyceny przyjmuje się kurs średni ogłoszony przez NBP na dzień poprzedzający dzień wystawienia faktury zakupu.

Na gruncie przepisów o podatku dochodowym koszty poniesione w walutach obcych podlegają przeliczeniu na złote po kursie średnim ogłoszonym przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Stanowi o tym art. 11a ust. 2 ustawy o pdof i art. 15 ust. 1 ustawy o pdop. Dniem poniesienia kosztu jest najczęściej, analogicznie jak dla celów bilansowych, dzień wystawienia faktury.

Trzeba też pamiętać, że w sytuacji, gdy faktura w walucie obcej wystawiana jest polskiemu kontrahentowi, to na fakturze tej należy wykazać kwotę VAT w złotych. Wynika to z art. 106e ust. 11 ustawy o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.). W celu jej przeliczenia na złote należy zastosować zasady wynikające z art. 31a ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu kwoty wyrażone w walucie obcej przelicza się, co do zasady, na złote po kursie średnim ogłoszonym przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.

Z pytania wynika, że faktura została wystawiona w dniu dostawy towarów, tj. 15 marca 2016 r. To oznacza, że dla celów VAT obowiązek podatkowy powstał 15 marca 2016 r. i kwota podatku w fakturze powinna zostać przeliczona przez sprzedawcę po kursie średnim NBP z dnia 14 marca 2016 r. Analogiczny kurs w świetle przepisów bilansowych i podatkowych należało przyjąć u nabywcy do wyceny kosztu i powstałego zobowiązania.

Do wyceny zapłaty z rachunku walutowego zobowiązania wyrażonego w walucie obcej przyjmuje się dla celów podatkowych średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień jej dokonania. Taki kurs ma generalnie również zastosowanie na gruncie przepisów bilansowych. Na operacji tej powstać mogą różnice kursowe. Oblicza się je dla celów bilansowych w stosunku do kwoty brutto zobowiązania i zalicza w księgach rachunkowych do przychodów bądź kosztów finansowych.

Gdy dla celów podatku dochodowego jednostka ustala różnice kursowe metodą bilansową określoną w art. 14b ust. 2 ustawy o pdof i art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy o pdop, to w rachunku podatkowym będzie mogła uwzględnić całą różnicę kursową od wartości brutto transakcji, tj. od wartości netto oraz od kwoty VAT. Z kolei jednostka, która rozlicza różnice kursowe metodą podatkową, o której mowa w art. 24c ustawy o pdof i art. 15a ustawy o pdop, nie uwzględnia różnic kursowych dotyczących VAT w przychodach bądź kosztach podatkowych. W tej bowiem metodzie różnice kursowe ustala się w odniesieniu do przychodu należnego (kosztu uzyskania przychodu), a więc zasadniczo od wartości netto należności (zobowiązania). Potwierdzają to organy podatkowe. Przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 listopada 2015 r., nr IBPB-1-3/4510-318/15/PC.

Skoro pytająca jednostka rozlicza różnice kursowe metodą podatkową, nie może zaliczyć do przychodów lub kosztów podatkowych różnicy kursowej od kwoty VAT. W takim przypadku warto, aby w ewidencji analitycznej prowadzonej do konta przychodów i kosztów finansowych wyodrębniła przychody podatkowe (PP) i niepodatkowe (PNP) oraz koszty podatkowe (KUP) i niepodatkowe (NKUP).

Przykład Założenia Jednostka zakupiła w dniu 15 marca 2016 r. towar od dostawcy krajowego za kwotę brutto 4.920 euro (w tym VAT naliczony 920 euro). Faktura została wystawiona w dniu 15 marca 2016 r. Do jej wyceny przyjęto kurs średni euro ogłoszony przez NBP w dniu 14 marca 2016 r., który wynosił 4,3500 zł/euro.   Na fakturze został wykazany VAT należny w kwocie 4.002 zł, tj. 920 euro × 4,3500 zł/euro (dla nabywcy jest to VAT naliczony).   Zobowiązanie uregulowano z rachunku walutowego w dniu 30 marca 2016 r. Transakcję tę wyceniono po kursie średnim NBP z dnia 29 marca 2016 r., który wynosił 4,2440 zł/euro.   Dla celów podatku dochodowego różnice kursowe rozliczane są metodą podatkową. W przykładzie przyjęto kursy przykładowe. Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma 1. Faktura za zakup towarów od dostawcy krajowego:             a) wartość netto zakupu 4.000 euro × 4,3500 zł/euro = 17.400,00 zł 30    b) VAT naliczony podlegający odliczeniu 4.002,00 zł 22-2    c) wartość zobowiązania 4.920 euro × 4,3500 zł/euro = 21.402,00 zł 21 2. WB - zapłata za nabyty towar:     4.920 euro × 4,2440 zł/euro = 20.880,48 zł 21 13-1 3. PK - zarachowanie zrealizowanych różnic kursowych:             a) od wartości netto 4.000 euro × (4,3500 zł/euro - 4,2440 zł/euro) = 424,00 zł 21 75-0    b) od kwoty VAT 920 euro × (4,3500 zł/euro - 4,2440 zł/euro) = 97,52 zł 21 75-0 Księgowania