Spłata zobowiązań wyrażonych w walucie obcej

Wypływ środków z rachunku walutowego z tytułu zapłaty zobowiązania wycenia się po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień wypływu. Ma tutaj zastosowanie art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, w tym bowiem przypadku nie można mówić o faktycznym kursie, który miałby służyć do wyceny tej operacji, gdyż nie została dokonana wymiana środków pieniężnych (np. sprzedaż waluty do banku). Jeżeli kurs waluty obcej w dniu jej rozchodu różni się od kursu przyjętego do jej wyceny w momencie wpływu na rachunek walutowy, to powstają różnice kursowe od własnych środków pieniężnych. W takiej sytuacji należy ustalić, które środki w pierwszej kolejności jednostka wydaje.

Wyceny rozchodu środków pieniężnych z rachunku walutowego można dokonać według kursów przeciętnych (średnioważonych), metody FIFO lub LIFO. Kurs ustalony zgodnie z przyjętą metodą rozchodu jest porównywany z kursem, po którym jednostka wyceniła rozchód.

Przykład

I. Założenia:

1. Na saldo rachunku walutowego składają się następujące środki według daty wpływu:
    
   a) 4.000 EUR po 4,09 zł/EUR = 16.360 zł,
    
   b) 2.000 EUR po 4,15 zł/EUR = 8.300 zł,
    
   c) 3.500 EUR po 4,12 zł/EUR = 14.420 zł.
    
2. Jednostka 31 marca 2016 r. zapłaciła zobowiązanie w kwocie: 7.000 EUR. Kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień zapłaty wynosił: 4,08 zł/EUR (kurs przykładowy). Do ustalenia różnic kursowych od własnych środków pieniężnych jednostka stosuje metodę FIFO.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Dla celów bilansowych - na podstawie art. 35 ust. 8 ustawy o rachunkowości - do wyceny rozchodu waluty z własnego rachunku walutowego możliwe jest również zastosowanie jednej z metod, o których mowa w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 tej ustawy, czyli FIFO, LIFO lub średnioważonej, tj. według kursu historycznego. Wówczas nie powstają różnice kursowe od własnych środków pieniężnych.

Jednak w sytuacji, gdy jednostka rozlicza różnice kursowe na podstawie ustaw o podatku dochodowym - wycena rozchodu waluty obcej z rachunku walutowego (w związku z zapłatą zobowiązania) według kursu historycznego - jest nieprawidłowa.

Przykład

I. Założenia:

Dane liczbowe z poprzedniego przykładu, przy czym jednostka dla celów bilansowych rozchód waluty wycenia po kursie historycznym, stosując metodę FIFO.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: