Korekta wartości początkowej środka trwałego

Od 1 stycznia 2016 r. spółka jawna osób fizycznych prowadzi księgi rachunkowe zgodnie z ustawą o rachunkowości. Tworząc bilans otwarcia, zapomniano uwzględnić w inwentarzu wartości nakładów poniesionych w poprzednim roku na modernizację budynku ujętego w ewidencji środków trwałych. W jaki sposób należy skorygować popełniony błąd?

Jednostki, które uprzednio nie prowadziły ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą o rachunkowości, sporządzają wykaz aktywów i pasywów (inwentarz) potwierdzony ich inwentaryzacją. Pozycje tego inwentarza powinny stanowić odpowiedniki lub rozwinięcia poszczególnych pozycji bilansu otwarcia. Składniki aktywów i pasywów wycenia się w inwentarzu według zasad określonych w rozdziale 4 ustawy o rachunkowości. Wynika to z art. 19 ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości.

Wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów wprowadza się do ksiąg rachunkowych jako salda początkowe odpowiednich kont zespołu 0, 1, 2, 3, 6, 8. Podstawą dokonania zapisów w księgach rachunkowych może być inwentarz lub dowód wewnętrzny "PK - Polecenie księgowania". Dowód ten powinien zawierać m.in. takie dane jak numery kont księgowych, strony tych kont (Wn lub Ma) oraz wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, które stanowią bilans otwarcia.

Przy sporządzaniu inwentarza może powstać różnica między ustaloną wartością wszystkich aktywów i zobowiązań (pasywów). Różnicę tę wykazuje się, co do zasady, w kapitałach. W firmie prowadzonej przez osobę fizyczną różnicę tę zalicza się w całości do kapitału właściciela. W księgach rachunkowych podlega ona ujęciu na koncie 80 "Kapitał właściciela". W przypadku spółki jawnej w inwentarzu wykazuje się kapitał w wielkości wynikającej z umowy spółki i ujmuje na koncie 80 "Kapitał podstawowy". Jeżeli różnica między wartością wszystkich składników aktywów i zobowiązań przekracza kapitał podstawowy spółki jawnej wynikający z umowy spółki, to w takim przypadku decyzję w sprawie jej rozliczenia podejmują wspólnicy. Mogą oni zdecydować, że różnica ta zostanie wypłacona wspólnikom. Wówczas w inwentarzu zalicza się ją do zobowiązań wobec wspólników, a w księgach rachunkowych ujmuje na koncie 24 "Pozostałe rozrachunki".

Wspólnicy mogą też zdecydować, że różnica ta zostanie przekazana na kapitał zapasowy. Podlegać będzie wówczas ujęciu w księgach rachunkowych na koncie 81-1 "Kapitał zapasowy".

Spółka jawna, o której mowa w pytaniu, popełniła błąd polegający na nieujęciu w inwentarzu sporządzonym na dzień 31 grudnia 2015 r. nakładów poniesionych na modernizację środka trwałego. Błąd ten spowodował zaniżenie wartości aktywów trwałych, tj. środków trwałych w budowie, których ewidencję prowadzi się na koncie 08 "Środki trwałe w budowie". W związku z pominięciem w inwentarzu kwoty poniesionych nakładów na modernizację środka trwałego (aktywów), zaniżona została również wartość różnicy ustalonej w inwentarzu. Konieczne jest w tej sytuacji wprowadzenie do ksiąg rachunkowych odpowiedniego zapisu korygującego bilans otwarcia ksiąg rachunkowych na dzień 1 stycznia 2016 r. Polegać to będzie na ujęciu po stronie Wn konta 08 wartości nakładów poniesionych w 2015 r. na modernizację budynku. O drugostronnym ujęciu w księgach rachunkowych kwoty stanowiącej równowartość tych nakładów zdecydować powinni wspólnicy spółki jawnej. Zakładając, że wspólnicy postanowili przeznaczyć powstałą różnicę na zwiększenie kapitału zapasowego spółki, zapis korygujący bilans otwarcia w tym przypadku powinien wyglądać następująco:

- Wn konto 08 "Środki trwałe w budowie",

- Ma konto 81-1 "Kapitał zapasowy".