Ustalenie poziomu istotności popełnionego błędu

W zatwierdzonym rocznym sprawozdaniu finansowym za 2015 r. znaleźliśmy błąd. W jaki sposób powinniśmy ustalić jego istotność?

Błędy popełnione w poprzednich latach obrotowych, zawarte w zatwierdzonych sprawozdaniach finansowych, wykryte w bieżącym roku obrotowym lub po jego zakończeniu, a przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok, koryguje się w księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego. Przed ujęciem korekty w księgach rachunkowych, oceny wymaga, czy wpływ błędów na jakość zatwierdzonych sprawozdań finansowych był istotny, czy też nie. Przy ustalaniu istotności można posiłkować się metodami stosowanymi przy badaniu sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów, zgodnie z którymi za błąd nieistotny można uznać taki, który przykładowo nie spowoduje zmiany wyniku finansowego do 5%. Często stosuje się ilościowe (ustalone procentowo) poziomy istotności oparte na wielkościach zysku brutto, zysku netto, przychodów ze sprzedaży, sumy bilansowej, sumy aktywów netto. W literaturze przedmiotu przy ustalaniu poziomu istotności dla popełnionych błędów można przyjąć następujące kryteria:

• 0,5%-1% sumy bilansowej,
   
• 5%-10% wyniku działalności gospodarczej brutto,
   
• 1%-2% kapitałów własnych,
   
• 0,1%-1% przychodów ze sprzedaży.

Należy przy tym podkreślić, że wskazane wielkości procentowe nie wynikają z żadnych przepisów prawa. Można się nimi posiłkować przy ocenie istotności, jednak zawsze uwzględnić należy wpływ błędów na prawidłowość sprawozdania finansowego.

Zgodnie z KSR nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości rachunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja", błędy popełnione w poprzednich latach obrotowych są istotne, jeżeli mogą, pojedynczo lub łącznie, wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane na podstawie sprawozdania finansowego przez jego użytkowników. Istotność błędu uzależniona jest od wielkości i rodzaju pominięcia lub nieprawidłowości ocenianych w kontekście towarzyszących okoliczności. Czynnikiem rozstrzygającym o istotności może być zarówno wielkość, jak i rodzaj pozycji lub kombinacja obu tych czynników.

Poziom istotności błędu jednostka powinna ustalić i zapisać w przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości. Nie jest wskazane określanie np. wielkości procentowych przychodów ze sprzedaży jako jedynego kryterium uznania błędu za istotny. Przy ocenie istotności należy łącznie rozpatrywać skutki wszystkich wykrytych przez jednostkę błędów, ponieważ - chociaż każdy z nich z osobna może być w ocenie jednostki nieistotny - łącznie mogą spowodować istotne zniekształcenie rocznego sprawozdania finansowego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.)