Przychody ze sprzedaży towarów w jednostce handlowej

Ustawa o rachunkowości definiuje przychody w art. 3 ust. 1 pkt 30, jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Z kolei z art. 42 ust. 2 tej ustawy pośrednio wynika, że za przychód w jednostkach prowadzących działalność gospodarczą przyjmuje się kwoty należne z tytułu sprzedaży produktów (tj. wyrobów gotowych, usług i robót), towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń i zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług oraz innych podatków bezpośrednio związanych z obrotem.

Sprzedaż towarów dokumentuje się zazwyczaj fakturą wystawianą przez sprzedającego. Tylko w szczególnych przypadkach przewidzianych przepisami prawa, jak na przykład zakup produktów rolnych, fakturę wystawia w imieniu sprzedawcy nabywca. Jeżeli fakturę z tytułu sprzedaży wystawia się w walucie obcej, to kwotę waluty przelicza się na złote według ogłoszonego przez NBP średniego kursu z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.

Ustalając przychód bilansowy należy kierować się nadrzędnymi zasadami rachunkowości, takimi jak zasada wyższości treści ekonomicznej nad formą prawną, zasada memoriału, współmierności przychodów i kosztów, a także zasada ostrożnej wyceny. Ponadto należy pamiętać, iż do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym (por. art. 20 ustawy o rachunkowości). Przypominamy, iż zgodnie z zasadą memoriału w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu zapłaty. W celu prawidłowego ujęcia przychodu w ewidencji księgowej należy właściwie ustalić moment jego powstania. Ustawa o rachunkowości nie określa pod jaką konkretnie datą przychód uważa się za zrealizowany (z wyjątkiem przychodów z długotrwałych umów o usługi, w tym budowlane - art. 34a tej ustawy).

Na temat momentu uzyskania przychodu można przeczytać m.in. w Zeszytach Metodycznych Rachunkowości nr 24 z 2015 r. na str. 24-28

Generalnie sprzedaż towarów uznaje się za zrealizowaną w momencie wydania towarów. Dokumentem potwierdzającym sprzedaż jest zazwyczaj faktura. Najłatwiej ustalić moment powstania przychodu ze sprzedaży, gdy data wydania towaru i wystawienia faktury są takie same. Problem pojawia się, gdy transakcja sprzedaży towarów ma miejsce na przełomie roku, a umowa pomiędzy kontrahentami przewiduje szczególne warunki dostawy.

Do ewidencji przychodów ze sprzedaży towarów służy konto 73-0 "Sprzedaż towarów". Ewidencję szczegółową do konta 73-0 można prowadzić przykładowo według: poszczególnych odmian działalności, placówek handlowych (jeżeli jednostka posiada np. kilka sklepów lub hurtowni), obowiązujących stawek VAT, kierunków sprzedaży (kraj, WDT, eksport), według odbiorców, w tym w podziale na jednostki powiązane i pozostałe. Zwracamy uwagę, że do przychodów ze sprzedaży towarów nie zalicza się takich operacji jak przesunięcie towarów z własnego magazynu hurtowego do własnych placówek handlu detalicznego i własnych zakładów gastronomicznych, przekazanie towarów z przeznaczeniem do zużycia na potrzeby własnej działalności operacyjnej (podstawowej, pomocniczej i zarządu), przekazanie towarów z przeznaczeniem do budowy i ulepszenia środków trwałych, otrzymanych przed wydaniem towarów zaliczek, przedpłat i zadatków.

Przychody ze sprzedaży towarów w rachunku zysków i strat (RZiS) wykazuje się w zależności od tego według jakiego wariantu i załącznika do ustawy o rachunkowości jest on sporządzany, tzn.:

Przykład

I. Założenia:

Na początku bieżącego okresu sprawozdawczego w spółce "Delta" przychody ze sprzedaży towarów w ramach WDT wynosiły: 324.550 zł, natomiast ze sprzedaży krajowej: 214.215 zł. W bieżącym okresie spółka sprzedała towary kontrahentowi z Holandii i wystawiła fakturę na kwotę: 2.000 EUR. Wartość faktury przeliczono na złote według średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury, który wynosił: 4,2260 zł/EUR (kurs przykładowy), co dało kwotę: 8.452 zł. Jednostka posiada dokumenty uprawniające do zastosowania stawki VAT: 0% (WDT). W tym samym okresie sprzedała 200 szt. towarów kontrahentowi krajowemu w cenie: 35 zł/szt. Wartość faktury wynosiła brutto: 8.610 zł, w tym VAT: 1.610 zł. Za bieżący okres sprawozdawczy spółka sporządziła rachunek zysków i strat według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. Przychody ze sprzedaży towarów za poprzedni okres sprawozdawczy wyniosły: 765.120 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

IV. Prezentacja przychodu ze sprzedaży towarów w rachunku zysków i strat według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości:

Ustalenie przychodu ze sprzedaży towarów w bieżącym okresie sprawozdawczym:

1) sprzedaż towarów - WDT: 324.550 zł + 8.452 zł = 333.002 zł,

2) sprzedaż towarów - kraj: 214.215 zł + 7.000 zł = 221.215 zł,

3) sprzedaż razem: 554.217 zł.

Fragment porównawczego rachunku zysków i strat

Fragment kalkulacyjnego rachunku zysków i strat