vademecum księgowego, prowadzenie ksiąg rachunkowych, księgi podatkowe
lupa
A A A

Rachunkowość w jednostkach handlowych - Dodatek nr 9 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości nr 12 (420) z dnia 20.06.2016

Ogólne metody ewidencji i wyceny towarów

Ewidencja zapasów

Metody ewidencji zapasów towarów określa art. 17 ust. 2 pkt 1-4 ustawy o rachunkowości. Zgodnie bowiem z tym przepisem, kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniu jednej z następujących metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczych dla tych grup składników:

1) ewidencję ilościowo-wartościową, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych,

2) ewidencję ilościową, gdzie dla poszczególnych składników lub jednorodnych grup składników prowadzi się wyłącznie ewidencję stanów i obrotów w jednostkach naturalnych, a wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budżetem (na przykład z tytułu podatku dochodowego),

3) ewidencję wartościową, której przedmiotem zapisów są tylko przychody, rozchody i stany całego zapasu,

4) odpisywania w koszty wartości towarów na dzień ich zakupu, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów, jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu nie później niż na dzień bilansowy.

Jednostka powinna określić w dokumentacji opisującej politykę rachunkowości, jaka metoda ewidencji została przyjęta. Dla poszczególnych grup rodzajowych rzeczowych aktywów obrotowych jednostka handlowa może przyjąć taką samą lub różne metody ewidencji.

Więcej przeczytasz w Na temat ustalania polityki rachunkowości
pisaliśmy m.in. w dodatku nr 16 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości nr 22 z 2014 r.

Ewidencja szczegółowa powinna być prowadzona w sposób umożliwiający:

  • ustalenie wartości stanów zapasów rzeczowych aktywów obrotowych według miejsc ich składowania oraz osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone im mienie,
     
  • ustalenie ilości i wartości zapasów według poszczególnych rodzajów i grup asortymentowych (w przypadku ewidencji metodą ilościową lub ilościowo-wartościową),
     
  • powiązanie dokonanych odpisów aktualizujących wartość zapasów z poszczególnymi grupami zapasów, których dotyczą - w celu prawidłowego ich rozliczania równolegle do zmiany stanu zapasów lub odwrócenia odpisów w przypadku ustania przyczyny ich dokonania.

Warto zaznaczyć, że w jednostkach handlowych, które ewidencjonują zapasy towarów w cenach zakupu, stosowanie metody wyłącznie wartościowej lub odpisywania w koszty wartości towarów na dzień ich zakupu nie zapewnia potrzebnych informacji oraz skutecznej kontroli wewnętrznej. Zadaniem ewidencji zapasów towarów jest bowiem jednoczesne spełnienie funkcji informacyjnej i kontrolnej. Dlatego dokonując wyboru metody ewidencji zapasów towarów należy uwzględnić organizację gospodarki zasobami i potrzeby kontroli wewnętrznej. Wskazuje na to zresztą art. 8 ust. 1 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym określając zasady (politykę) rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności, o której mowa w art. 7 ww. ustawy.

Towary na dzień nabycia ujmuje się w księgach rachunkowych według:

  • cen nabycia (por. art. 28 ust. 11 pkt 1 ww. ustawy),
     
  • cen zakupu, jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki (por. art. 34 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy),
     
  • cen przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami a rzeczywistymi cenami ich nabycia albo zakupu (por. art. 34 ust. 2 ww. ustawy); przy czym na dzień bilansowy ich wartość, wyrażoną w cenach ewidencyjnych, trzeba doprowadzić do poziomu ceny nabycia lub ceny zakupu nie wyższych od cen sprzedaży netto tych składników (por. art. 34 ust. 2 ww. ustawy).
Rozchód towarów

Rozchody zapasów towarów, które zostały przyjęte do ewidencji według cen zakupu lub cen nabycia i są różne (w zależności od ceny danej dostawy), ustala się - zgodnie z art. 34 ust. 4 ustawy o rachunkowości - według:

1) cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika aktywów;

2) zasady "pierwsze przyszło - pierwsze wyszło" (FIFO), przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła;

3) zasady "ostatnie przyszło - pierwsze wyszło" (LIFO), przyjmując, że rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła;

4) w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen tych składników aktywów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich zakupu.

Przykład

I. Założenia:

  1. W Jednostce handlowej na zapas towarów "X" składają się następujące dostawy:
Data dostawy Cena jednostkowa towaru
"X" (w zł)
Ilość towaru
"X" (w szt.)
Wartość dostawy
(w zł)
05.05.2016 r. 100 120 12.000
12.05.2016 r. 95 150 14.250
16.05.2016 r. 115 110 12.650
Razem 380 38.900
  1. W czerwcu 2016 r. wydano z magazynu 300 szt. towaru "X".

II. Wycena rozchodu towaru "X" z magazynu według poszczególnych metod:

1. Wycena według metody FIFO:

Data dostawy Przychód Rozchód
Ilość towaru "X" (w szt.) Cena jednostkowa towaru "X" (w zł) Wartość (w zł) Ilość towaru "X" (w szt.) Cena jednostkowa towaru "X" (w zł) Wartość (w zł)
05.05.2016 r. 120 100 12.000 120 100 12.000
12.05.2016 r. 150 95 14.250 150 95 14.250
16.05.2016 r. 110 115 12.650 30 115 3.450
Razem 380  __________ 38.900 300  _________ 29.700

Wydano z magazynu 300 szt. towaru o wartości: 29.700 zł.

2. Wycena według metody LIFO:

Data dostawy Przychód Rozchód
Ilość towaru "X" (w szt.) Cena jednostkowa towaru "X" (w zł) Wartość (w zł) Ilość towaru "X" (w szt.) Cena jednostkowa towaru "X" (w zł) Wartość (w zł)
05.05.2016 r. 120 100 12.000 40 100 4.000
12.05.2016 r. 150 95 14.250 150 95 14.250
16.05.2016 r. 110 115 12.650 110 115 12.650
Razem 380 ____________ 38.900 300 ___________ 30.900

Wydano z magazynu 300 szt. towaru o wartości: 30.900 zł.

3. Wycena według metody cen przeciętnych:

Ustalenie średniej ceny jednej sztuki towaru "X":

p = 38.900 zł   = 102,3684 zł/szt. (w zaokrągleniu: 102,37 zł/szt.).
380 szt.

Wycena rozchodu 300 szt. towaru "X" wynosi: (300 szt. × 102,37 zł/szt.) = 30.711 zł.

4. Wycena w drodze szczególnej identyfikacji cen (kosztów):

W przypadku zastosowania tej metody towar jest wyceniony w tej samej cenie, w której został przyjęty na stan. Stosuje się ją w przypadku, gdy zapasy są przeznaczone do ściśle określonych przedsięwzięć, gdzie zamówiona partia towaru posiada szczególne cechy (właściwości) wyróżniające ją spośród innych znajdujących się na stanie w magazynie, na przykład towar zamawiany na indywidualne zamówienie klienta od konkretnego dostawcy.

Jak przedstawiono na powyższym przykładzie każda z metod daje inną wartość rozchodu towarów. Jej wybór będzie miał zatem wpływ na wielkość wyniku finansowego i wartość bilansową towarów. Dlatego ważne jest, aby wybrana przez jednostkę metoda rozchodu była stosowana w sposób ciągły (nie może być zmieniana w ciągu roku obrotowego). Przy częstej ilości dostaw wycena rozchodu towarów, których ewidencję prowadzi się w cenach rzeczywistych, jest bardzo pracochłonna. Prostszym rozwiązaniem jest stosowanie stałych cen ewidencyjnych.

Rozliczanie odchyleń od cen ewidencyjnych towarów

Najpóźniej na dzień bilansowy wartość towarów ujmowanych w księgach w cenach ewidencyjnych doprowadza się do poziomu cen rzeczywistych, tj. cen nabycia lub zakupu nie wyższych od cen ich sprzedaży netto. W celu doprowadzenia wartości rozchodu oraz pozostałego zapasu towarów do rzeczywistych cen zakupu (nabycia) należy rozliczyć odchylenia od cen ewidencyjnych, przypadające na rozchód tych aktywów oraz pozostających w zapasie. Odchylenia od stałych cen ewidencyjnych jednostka powinna rozliczać co najmniej na koniec okresu sprawozdawczego, czyli miesiąca, kwartału, roku. W świetle bowiem art. 3 ust. 1 pkt 8 ustawy o rachunkowości, okresem sprawozdawczym jest okres, za który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawozdania sporządzane na podstawie ksiąg rachunkowych. Odchylenia od stałych cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży można rozliczać na dwa sposoby, tzn.:

1) na bieżąco w miarę ich rozchodu - sposób ten charakteryzuje się tym, że wielkość odchyleń dotyczących każdego rozchodu towarów potwierdza się za każdym razem dowodem dokumentującym wydanie z magazynu,

2) po zakończeniu okresu sprawozdawczego za pomocą wskaźnika odchyleń przeciętnych (Wop) - sposób ten polega na obliczeniu wskaźnika według ustalonego wzoru i na jego podstawie rozliczenia odchyleń przypadających na rozchód towarów i na zapas towarów pozostających na stanie magazynowym na koniec okresu sprawozdawczego.

Wskaźnik odchyleń przeciętnych wylicza się według następująco wzoru:

Wop = (O × 100) : (Rk + S)

gdzie:

Wop - wskaźnik odchyleń przeciętnych (w procentach do trzech lub czterech miejsc po przecinku - pozwoli to na dokładniejsze rozliczenie odchyleń),
O - odchylenia od cen ewidencyjnych towarów za dany okres (łącznie ze stanem tych odchyleń na początek tego okresu) podlegające rozliczeniu,
Rk - wartość zapasów towarów w cenach ewidencyjnych na koniec okresu, którego odchylenia dotyczą,
S - wartość towarów sprzedanych w ciągu danego okresu według cen ewidencyjnych.

Odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na rozchód sprzedanych towarów (Os) można obliczyć za pomocą wzoru:

Os = (S × Wop) : 100

Z kolei kwotę odchyleń przypadającą na zapasy towarów (ORk) można obliczyć korzystając ze wzoru:

ORk = (Rk × Wop) : 100

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.PoradnikKsiegowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

wrzesień 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
3
4
6
7
8
11
13
14
15
17
18
19
21
22
24
26
27
28
29
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Zasady rachunkowości w jednostkach i zakładach budżetowych
Rachunkowość finansowa, budżetowa, w przykładach liczbowych ...
Vademecum Podatnika - podstawowe informacje dotyczące podatków
Przydatne linki
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.