Rozliczenie odchyleń od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży i VAT

W praktyce wykształciły się dwa najczęściej stosowane w detalu rozwiązania:

1) jeżeli towary objęte są ewidencją ilościowo-wartościową, wówczas za ceny ewidencyjne uważa się ceny zakupu (nabycia), co powoduje, że w tym przypadku nie wystąpią odchylenia od cen ewidencyjnych; dokonując sprzedaży towarów dolicza się do wartości w cenach zakupu (nabycia) marżę detaliczną i VAT obliczony od ceny sprzedaży netto; przyjęcie towarów z zakupu księguje się zapisem:

- Wn konto 33 "Towary",       - Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

2) jeżeli towary objęte są ewidencją wartościową, wówczas ceny ewidencyjne zapasów towarów ustala się na poziomie cen sprzedaży brutto, które obejmują:

a) wartość towarów według cen zakupu (nabycia),

b) marżę detaliczną skalkulowaną na poziomie pokrywającym koszty handlowe i zapewniającym odpowiedni zysk,

c) VAT wkalkulowany w cenę, obliczony od wartości stanowiącej podstawę opodatkowania.

Ujęcie w księgach przychodów i rozchodów towarów, których ewidencję prowadzi się w cenach sprzedaży brutto, może przebiegać następująco:

Odchylenia od stałych cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży można rozliczać na bieżąco w miarę ich rozchodu lub po zakończeniu okresu sprawozdawczego za pomocą wskaźnika odchyleń przeciętnych (Wop).

Odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych z tytułu VAT, wkalkulowanego w ceny przyjęte do ewidencji, w części przypadającej na sprzedane towary, przyjmuje się w wartości równej kwocie podatku należnego i księguje się zapisem:

Przykład

I. Założenia:

1. Jednostka handlu detalicznego prowadzi ewidencję towarów w stałych cenach ewidencyjnych ustalonych na poziomie cen sprzedaży brutto. Marżę handlową ustalono na poziomie 10%. Na początek okresu saldo Wn konta 33 "Towary" wynosiło: 811,80 zł. Natomiast saldo Ma konta 34-2/1 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży" wynosiło: 60 zł, a saldo Ma konta 34-2/2 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT" wynosiło: 151,80 zł.
    
2. W bieżącym okresie sprawozdawczym jednostka zakupiła towary na kwotę netto: 85 szt. × 60 zł/szt. = 5.100 zł, plus VAT: 1.173 zł.
    
3. Według raportu z kasy fiskalnej dokonano sprzedaży gotówkowej 55 szt. tych towarów na kwotę: 4.464,90 zł, w tym należny VAT: 834,90 zł.
    
4. Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży rozliczane są po zakończeniu okresu sprawozdawczego za pomocą wskaźnika odchyleń przeciętnych (Wop).

II. Ustalenie ceny sprzedaży brutto i odchyleń przypadających na zakupione towary:

1. Odchylenia z tytułu marży:

(60 zł/szt. × 10%) × 85 szt. = 6 zł/szt. × 85 szt. = 510 zł.

2. Odchylenia z tytułu VAT:

[(60 zł/szt. + 6 zł/szt.) × 23%] × 85 szt. = 15,18 zł/szt. × 85 szt. = 1.290,30 zł.

3. Cena sprzedaży brutto zakupionych towarów:

(60 zł/szt. + 6 zł/szt. + 15,18 zł/szt.) × 85 szt. = 81,18 zł/szt. × 85 szt. = 6.900,30 zł.

III. Rozliczenie odchyleń przypadających na towary sprzedane:

1. Wartość zapasu w cenach ewidencyjnych ustalona na koniec okresu:

Rk = 811,80 zł + 6.900,30 zł - 4.464,90 zł = 3.247,20 zł.

2. Wskaźnik odchyleń przeciętnych:

Wop = [(60 zł + 510 zł) × 100] : (3.247,20 zł + 4.464,90 zł) = 7,3910.

3. Odchylenia przypadające na sprzedane towary:

Os = (4.464,90 zł × 7,3910) : 100 = 330 zł.

4. Odchylenia przypadające na zapas towarów:

ORk = (3.247,20 zł × 7,3910) : 100 = 240 zł.

IV. Dekretacja:

V. Księgowania: