Typowe miesięczne rozrachunki z tytułu VAT

Organizacja kont do rozrachunków z VAT

W jednostkach będących czynnymi podatnikami VAT operacje związane z rozliczaniem tego podatku można ujmować na kontach:

- 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego", 

- 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie", 

- 22-3 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT".

Na koncie 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego" po stronie Ma księguje się przede wszystkim kwoty VAT należnego z tytułu sprzedaży oraz korekty powodujące zwiększenie VAT należnego. Po stronie Wn tego konta ujmuje się zazwyczaj zmniejszenia VAT należnego w wyniku korekt (na przykład z tytułu pomyłki, udzielonych rabatów, uznanych reklamacji). Na koniec okresu na koncie 22-1 może pozostać saldo kredytowe (saldo Ma), które oznacza VAT należny od czynności, z tytułu których obowiązek podatkowy powstaje w okresie rozliczeniowym innym niż bieżący.

Po stronie Wn konta 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie" księguje się kwoty VAT naliczonego podlegającego odliczeniu od należnego oraz jego zwiększenia w wyniku korekt. Korekty powodujące zmniejszenie VAT naliczonego ujmuje się najczęściej po stronie Ma tego konta. Na koncie 22-2 na koniec okresu może pozostać saldo debetowe (po stronie Wn) oznaczające kwoty VAT naliczonego do odliczenia w innym niż bieżący okresie rozliczeniowym.

Na koncie 22-3 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT" ustala się bieżący stan rozrachunków z urzędem skarbowym z tytułu VAT. Po stronie Wn tego konta księguje się: VAT naliczony podlegający rozliczeniu w bieżącym okresie z VAT należnym za dany okres lub bezpośredniemu zwrotowi, zapłatę zobowiązania z tytułu VAT, ulgę z tytułu zakupu kasy rejestrującej, kwotę VAT za lata ubiegłe do umorzenia lub zwrotu, korektę "in plus" VAT naliczonego. Po stronie Ma konta 22-3 księguje się: VAT należny podlegający rozliczeniu w bieżącym okresie (stanowiący zobowiązanie podatkowe), zwrot bezpośredni VAT na rachunek bankowy, korekty "in minus" VAT naliczonego. Konto 22-3 może wykazywać zarówno saldo kredytowe (Ma), oznaczające stan zobowiązań wobec urzędu skarbowego (zgodnie z deklaracją VAT), jak i saldo debetowe (Wn) oznaczające wysokość nadwyżki VAT naliczonego nad należnym, podlegającej zwrotowi lub odliczeniu w następnych okresach rozliczeniowych.

Do zaproponowanych kont każda jednostka może jeszcze prowadzić dostosowaną do swoich potrzeb ewidencję analityczną (szczegółową). Z reguły tworzone są następujące konta analityczne do kont 22-1 i 22-2:

• do konta 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego": VAT należny do rozliczenia w bieżącym okresie, VAT należny do rozliczenia w następnym okresie, 
   
• do konta 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie": VAT naliczony do rozliczenia w bieżącym okresie, VAT naliczony do rozliczenia w następnym okresie.

Za bardziej rozbudowaną ewidencję analityczną do kont księgowych 22-1 oraz 22-2 uznaje się rejestry sprzedaży i zakupu VAT prowadzone w sposób umożliwiający sporządzenie deklaracji podatkowych oraz dla celów statystyki.

Rozliczenie VAT na koniec miesiąca

Na koniec okresu sprawozdawczego (z reguły miesiąca) należy ustalić kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu VAT oraz sporządzić deklarację VAT. W tym celu na konto 22-3 przeksięgowuje się kwotę VAT należnego z konta 22-1 i kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu w danym okresie sprawozdawczym z konta 22-2, zapisami:

a) VAT należny za dany miesiąc

- Wn konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego",

- Ma konto 22-3 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT",

b) VAT naliczony do odliczenia w danym miesiącu

- Wn konto 22-3 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT",

- Ma konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie".

Na kontach 22-1 oraz 22-2, a także w rejestrach sprzedaży i zakupu VAT widnieją kwoty VAT w złotówkach i groszach, czyli zgodne z dokumentami źródłowymi. Natomiast w deklaracji VAT podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego i naliczonego zaokrągla się do pełnych złotych. Wynika to z art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.). Przepis ten stanowi, że m.in. podstawy opodatkowania i kwoty podatków zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych. Różnice wynikające z zaokrągleń VAT wykazywanego w deklaracji VAT rozlicza się w pozostałe przychody i koszty operacyjne.

Powstałe różnice z zaokrągleń przeksięgowuje się z konta 22-3 na konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne" bądź 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne". Można również wyksięgowywać różnice bezpośrednio z kont 22-1 i 22-2. Wówczas na konto 22-3 przenoszona jest wartość już po zaokrągleniu. 

Przykład Założenia Na dzień 31 lipca 2016 r. jednostka posiadała następujące salda na kontach związanych z rozliczeniem VAT: a) saldo Ma konta 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego" (w analityce: VAT należny do rozliczenia w bieżącym miesiącu) 13.458,19 zł, b) saldo Wn konta 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie" (w analityce: VAT naliczony do rozliczenia w bieżącym miesiącu) 8.367,41 zł. Zobowiązanie z tytułu VAT za lipiec 2016 r. podlegające wpłaceniu do urzędu skarbowego wyniosło 5.091 zł, tj. 13.458 zł - 8.367 zł (kwoty są zgodne z deklaracją VAT-7 za lipiec 2016 r.). Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma Zapisy w lipcu 2016 r. 1. PK - wyksięgowanie zaokrągleń dotyczących VAT należnego: 0,19 zł 22-1 76-0 2. PK - wyksięgowanie zaokrągleń dotyczących VAT naliczonego: 0,41 zł 76-1 22-2 3. PK - przeksięgowanie zaokrąglonych kwot podatku ujętych w deklaracji VAT-7 za lipiec 2016 r.:    a) VAT należny 13.458 zł 22-1 22-3    b) VAT naliczony 8.367 zł 22-3 22-2 Zapis w sierpniu 2016 r. 1. WB - zapłata zobowiązania z tytułu VAT za lipiec 2016 r. do urzędu skarbowego: 5.091 zł 22-3 13-0 Księgowania w lipcu 2016 r. Księgowania w sierpniu 2016 r.