Rozliczenie księgowe VAT przy działalności mieszanej

Rozpoczynam działalność gospodarczą, która dla celów VAT jest w części opodatkowana, a w części zwolniona. Jak ująć na kontach księgowych zapisy związane z VAT przy takiej działalności?

W przypadku gdy podatnik prowadzi działalność opodatkowaną i zwolnioną z VAT (tzw. działalność mieszaną) i nie jest możliwe ustalenie, jaka część poniesionych wydatków dotyczy czynności opodatkowanych, a jaka czynności zwolnionych z VAT, wówczas, na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, stosuje metodę proporcjonalnego (częściowego) odliczenia podatku. Proporcję tę ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (art. 90 ust. 3 ustawy o VAT). Podatnik określa tę proporcję procentowo w stosunku rocznym, na podstawie obrotu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym i zaokrągla w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Jednostki prowadzące działalność mieszaną (opodatkowaną VAT oraz zwolnioną z VAT) mogą do konta 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie" dodatkowo utworzyć następujące konta analityczne: VAT naliczony podlegający odliczeniu w całości, VAT naliczony podlegający częściowemu odliczeniu. Ustalenia, na podstawie wskaźnika, wartości VAT naliczonego podlegającego odliczeniu oraz części niepodlegającej odliczeniu można dokonywać w momencie księgowania faktury zakupu albo na koniec każdego miesiąca, uwzględniając sumę zakupów związanych ze sprzedażą mieszaną. W tym drugim przypadku ewidencja operacji dotyczących VAT naliczonego rozliczanego metodą proporcjonalnego odliczenia może przebiegać zapisami:

a) wartość brutto faktury

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- Ma konto 21 "Rozrachunki z dostawcami" lub konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

b) VAT naliczony podlegający rozliczeniu za pomocą wskaźnika proporcji

- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie" (w analityce: VAT naliczony podlegający częściowemu
  odliczeniu),

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

c) wartość netto materiałów, towarów lub usług

- Wn konta np. 31 "Materiały", 33 "Towary", 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Usługi obce),

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

Kwota VAT ujęta bieżąco na koncie 22-2 podlega dalszemu rozliczeniu na podstawie wskaźnika proporcji, na część podlegającą i niepodlegającą odliczeniu. Część VAT, która pomniejsza w bieżącym okresie VAT należny, ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem:

- Wn konto 22-3 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT",

- Ma konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie" (w analityce: VAT naliczony podlegający częściowemu odliczeniu).

Natomiast kwotę VAT ujętą na koncie 22-2, która nie podlega odliczeniu, odnosi się na zwiększenie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia nabytych składników majątku bądź usług, na podstawie art. 28 ust. 2 oraz art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości. Wskazane jest ją ująć w księgach rachunkowych na koncie, na którym zaksięgowano wartość netto nabytego składnika majątku lub usługi. Odbywać się to może zapisem:

- Wn konta np. 31 "Materiały", 33 "Towary", 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Usługi obce),

- Ma konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie" (w analityce: VAT naliczony podlegający częściowemu odliczeniu).

Dodać należy, że podatnik prowadzący działalność mieszaną będzie zobowiązany do rocznej korekty VAT naliczonego od zakupów dotyczących tej działalności, na podstawie art. 91 ustawy o VAT. Dokona tej korekty w oparciu o rzeczywistą strukturę sprzedaży ustaloną dla zakończonego roku podatkowego.