Aktualizacja wartości udziałów

Nasza jednostka posiada długoterminowe udziały w spółkach z o.o., na które chce dokonać odpisu aktualizującego. Czy wycena tych udziałów musi być przeprowadzona przez rzeczoznawcę?

Udziały w innych jednostkach zaliczone do długoterminowych aktywów finansowych wycenia się na dzień bilansowy według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub w wartości godziwej (art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowości).

Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. Wynika to z art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości.

Jednostka nie musi zatrudniać rzeczoznawcy majątkowego w celu ustalenia, czy doszło do utraty wartości posiadanych udziałów w spółkach kapitałowych. Oceny tej może dokonać sama na podstawie posiadanych wiarygodnych informacji dotyczących rentowności działalności tych spółek, ich sytuacji finansowej i majątkowej.

Na trwałą utratę wartości udziałów posiadanych w innych jednostkach wskazuje m.in. ponoszenie przez te jednostki strat bilansowych w kilku kolejno następujących po sobie latach obrotowych (co najmniej dwóch), obniżenie kapitału zakładowego w celu pokrycia strat. Także postawienie jednostki w stan likwidacji wskazuje na utratę wartości udziałów w sytuacji, gdy kapitał własny takiej jednostki nie zapewnia możliwości zwrotu wniesionych do niej wkładów.

W razie stwierdzenia, że doszło do trwałej utraty wartości posiadanych udziałów w spółkach z o.o., należy dokonać odpisów aktualizujących. Odpisy te, w wartości oszacowanej i zatwierdzonej przez kierownika jednostki, zalicza się do kosztów finansowych i ujmuje w księgach rachunkowych zapisem:

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",

- Ma konto 03-5 "Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe".

Odpisów aktualizujących ujętych na koncie 03-5 "Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe" nie wykazuje się w bilansie oddzielnie. Pomniejszają one wartość udziałów ujętych na koncie 03 "Długoterminowe aktywa finansowe". Gdyby dokonano 100% odpisu aktualizującego wartość posiadanych udziałów w innych jednostkach, ich wartość bilansowa wyniesie 0.