Utrata wartości towarów

Posiadamy w magazynie towary, które nie cieszą się już zainteresowaniem klientów. Zamierzamy je przecenić. Wymaga to dokonania odpisu aktualizującego. Jeśli nadal nie znajdą nabywców, postanowimy o ich likwidacji. Jakie są skutki księgowe tych zdarzeń?

Z trwałą utratą wartości mamy do czynienia, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. Stanowi o tym art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości.

Sposób ujęcia w księgach rachunkowych korekty wartości zapasów wynikającej z ksiąg rachunkowych o odpis aktualizujący - wobec ich wyceny w niższej cenie sprzedaży netto lub wartości godziwej - zależy od przyjętego w jednostce rozwiązania ewidencyjnego. Odpis aktualizujący może zostać potraktowany jako odchylenie od cen ewidencyjnych lub wyodrębniony, jako aktualizacja wyceny spowodowanej utratą wartości. W każdym przypadku odpis pomniejsza wynikającą z ksiąg rachunkowych wartość określonych składników zapasów, a późniejszy częściowy lub całkowity rozchód zapasów pociąga za sobą potrzebę ustalenia części odpisu wymagającego wyksięgowania w ślad za rozchodem. Tak wynika z pkt 6.3.17 Krajowego Standardu Rachunkowości nr 4 "Utrata wartości aktywów".

Zatem, jeśli jednostka prowadzi ewidencję towarów w cenach zakupu (nabycia), odpis aktualizujący ich wartość ujmuje zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 34 "Odpisy aktualizujące wartość towarów".

Jeżeli natomiast ewidencjonuje towary np. w cenach sprzedaży brutto, uwzględniających marżę i VAT należny, wówczas odpis aktualizujący do wysokości ceny zakupu ujmuje zapisem:

- Wn konto 34-1 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży",

- Wn konto 34-2 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT",

- Ma konto 33 "Towary",

a poniżej ceny zakupu księguje się:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 34-3 "Odchylenia z tytułu aktualizacji wartości towarów".

Późniejsza likwidacja towarów (gdy po obniżce ceny nie znajdą nabywcy) powoduje następujące zapisy w księgach:

1. Gdy jednostka ewidencjonuje towary w cenach zakupu (nabycia):

a) wartość objęta odpisem

- Wn konto 34 "Odpisy aktualizujące wartość towarów",

- Ma konto 33 "Towary",

b) wartość nieobjęta odpisem

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 33 "Towary".

2. Gdy jednostka ujmuje towary w cenach sprzedaży brutto i dokonała odpisu aktualizującego doprowadzającego do wartości niższej niż cena zakupu:

a) wartość objęta odpisem

- Wn konto 34-3 "Odchylenia z tytułu aktualizacji wartości towarów",

- Ma konto 33 "Towary",

b) wartość nieobjęta odpisem

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 33 "Towary".