Jak doprowadzić dane do porównywalności?

W świetle KSR nr 7, zakłócenie porównywalności danych uzasadnia zastosowanie podejścia retrospektywnego do danych porównawczych i doprowadzenie ich do porównywalności. Retrospektywne przekształcenie danych porównawczych polega na przekształceniu danych porównawczych w taki sposób, jak gdyby zmienione zasady (polityka) rachunkowości przyjęte w roku obrotowym stosowane były od zawsze lub od początku możliwie najwcześniejszego roku obrotowego, a zdarzenie uznane za istotny błąd popełniony w poprzednich latach obrotowych było wówczas poprawnie ujęte (por. punkt 2.10 KSR nr 7). W celu zapewnienia porównywalności retrospektywnie przekształcone dane porównawcze jednostka wykazuje uzupełniająco w odrębnej kolumnie bilansu - i jeżeli jest to praktycznie wykonalne - w rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych. Prezentacja przekształconych danych porównawczych może odbywać się według jednego z następujących wzorów podanych w pkt 7.7 KSR nr 7:

lub

Przy czym, gdyby liczba danych porównawczych doprowadzonych do porównywalności była nieznaczna, to można w kolumnie dane porównawcze wykazać te dane w postaci ułamka, gdzie:

• w liczniku będą dane porównawcze wynikające ze sprawozdania finansowego za rok poprzedzający,
   
• w mianowniku będą dane porównawcze doprowadzone do porównywalności.

W przypisie do bilansu, rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych wskazane jest podać wyjaśnienia, jakie dane zawiera licznik, a jakie mianownik ułamka.

Jak już wspominaliśmy, porównywalność danych sprawozdawczych i porównawczych w sprawozdaniu finansowym jest zakłócona m.in., gdy w roku sprawozdawczym następuje zmiana zasad (polityki) rachunkowości. Za zmianę zasad polityki rachunkowości KSR nr 7 przyjmuje właśnie uzyskanie przez jednostkę prawa do stosowania uproszczeń lub ich utratę.

W większości jednak przypadków, gdy przyjęcie uproszczeń dla jednostek mikro lub małych nie wiąże się dodatkowo np. ze zmianą metod wyceny bilansowej, przekształcenie danych sprowadzi się jedynie do zagregowania danych wykazywanych w bilansie oraz rachunku zysków i strat. Jednostka, która rozpocznie stosowanie uproszczeń dla jednostek mikro lub małych i w kolejnym roku obrotowym straci prawo do ich stosowania, będzie zobowiązana w sprawozdaniu za rok utraty prawa do uproszczeń, przekształcić retrospektywnie dane porównawcze za poprzedni rok, w którym stosowała uproszczenia.

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka akcyjna uchwałą walnego zgromadzenia podjęła decyzję o sporządzaniu rocznych sprawozdań finansowych w formie uproszczonej, tj. według załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości, gdyż spełnia warunki dla jednostki mikro określone w art. 3 ust. 1a pkt 1 tej ustawy.
    
2. Zgodnie z art. 28a ustawy o rachunkowości, jednostki mikro nie mogą wyceniać aktywów i pasywów w wartości godziwej i skorygowanej cenie nabycia. W związku z tym, jednostka wyceniła kredyt na 31.12.2016 r. w kwocie wymaganej zapłaty oraz dokonała korekty wyceny bilansowej kredytu dokonanej w skorygowanej cenie nabycia na dzień 31.12.2015 r. Kwota tej korekty wynosi: 1.356,25 zł i wpłynęła na kształt danych porównawczych za 2015 r. po przekształceniu w ten sposób, że:

a) zwiększyły się zobowiązania z tytułu kredytów za 2015 r. i zmniejszył kapitał własny o kwotę: 1.356,25 zł,

b) zwiększyły się pozostałe koszty i zarazem zmniejszył wynik finansowy za 2015 r. o kwotę: 1.356,25 zł.

3. W wyniku zmian polityki rachunkowości jednostka dokonała przekształcenia danych porównawczych za 2015 r. retrospektywnie, co prezentuje poniższa tabela korekt.

II. Fragment bilansu jednostki mikro na 31.12.2016 r. z uwzględnieniem przekształconych danych porównawczych:

III. Fragment rachunku zysków i strat jednostki mikro za 2016 r. z uwzględnieniem retrospektywnego przekształcenia danych porównawczych: