Jak sporządzić rachunek zysków i strat jednostki mikro?

Zakres informacyjny rachunku zysków i strat dla jednostek mikro określony został w załączniku nr 4 do ustawy o rachunkowości. Zwracamy uwagę, iż ustawodawca przewidział dla jednostek mikro jedynie wariant porównawczy rachunku zysków i strat. Zgodnie z tym załącznikiem, przychody podstawowej działalności operacyjnej nie są dzielone na przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów. Z kosztów rodzajowych wydzielono natomiast jedynie cztery grupy tych kosztów, tzn.:

• amortyzację,
   
• zużycie materiałów i energii,
   
• wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,
   
• pozostałe koszty.

Tym samym koszty usług obcych oraz podatków i opłat włączone zostały do grupy pozostałych kosztów rodzajowych. Nastąpiło ponadto połączenie kosztów wynagrodzeń z kosztami ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń. Z kolei pozostałe przychody i koszty operacyjne zostały połączone odpowiednio z przychodami i kosztami finansowymi, tworząc dwie kategorie, tzn. "Pozostałe przychody i zyski" oraz "Pozostałe koszty i straty". W każdej z tych kategorii odrębnie wykazuje się jedynie aktualizację wartości aktywów.

Warto dodać, iż określony w załączniku nr 4 do ustawy o rachunkowości rachunek zysków i strat uwzględnia również specyfikę jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej, określonych w art. 3 ust. 1a pkt 2 tej ustawy, dotyczącą ustalania i prezentacji wyniku finansowego. Jednostki te wynik finansowy prezentują w rachunku zysków i strat, jako nadwyżkę przychodów nad kosztami (wartość dodatnia) lub nadwyżkę kosztów nad przychodami (wartość ujemna) - odpowiednio w pozycji G.I lub G.II tego sprawozdania. Różnica ta po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego zwiększa odpowiednio przychody lub koszty w następnym roku obrotowym, z tym że dodatnia różnica może być zaliczona na zwiększenie kapitału (funduszu) podstawowego. Jednostki mikro nieprowadzące działalności gospodarczej, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy o rachunkowości, nie wypełniają więc pozycji F rachunku zysków i strat "Zysk/strata netto". Natomiast pozostałe jednostki mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1, 3 i 4 oraz ust. 1b ww. ustawy (w tym m.in. uznawane za jednostki mikro spółki kapitałowe, spółki osobowe prawa handlowego, spółki cywilne, przedsiębiorstwa osób fizycznych itp.), nie wypełniają pozycji G. "Wynik finansowy netto ogółem".

Fakt, iż ustawa o rachunkowości nie przewiduje dla jednostek mikro wariantu kalkulacyjnego rachunku zysków i strat nie oznacza, że jedyną dopuszczalną ewidencją w tych jednostkach jest ewidencja kosztów działalności operacyjnej na kontach zespołu 4. Jednostki mikro prowadzące działalność produkcyjną lub usługową i potrzebujące informacji o kosztach wytworzenia poszczególnych produktów, kosztach sprzedaży, zarządu, mogą - a nawet powinny - ewidencjonować koszty także w układzie kalkulacyjnym (funkcjonalnym).