Zasady rozliczania i prezentacji kosztów zarządu oraz kosztów sprzedaży

Jesteśmy jednostką produkcyjną. Ewidencję kosztów działalności operacyjnej prowadzimy na kontach zespołu 4 i 5. W jaki sposób na koniec roku obrotowego powinniśmy rozliczyć koszty zarządu i koszty sprzedaży zgromadzone na kontach zespołu 5? Jak wykazać je w rachunku zysków i strat?

Koszty zarządu i koszty sprzedaży, ujęte na odpowiednich kontach zespołu 5, podlegają na koniec roku obrotowego rozliczeniu, przy czym rozliczenie to może odbyć się w dwojaki sposób - w zależności od przyjętego w polityce rachunkowości rozwiązania.

Sposób pierwszy polega na przeniesieniu obrotów z konta 55 "Koszty zarządu" lub 52-7 "Koszty sprzedaży" bezpośrednio na obciążenie konta 86 "Wynik finansowy" (w jednostkach sporządzających rachunek zysków i strat metodą kalkulacyjną) lub na stronę Wn konta 49 "Rozliczenie kosztów" (w jednostkach sporządzających rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym).

Drugi sposób dotyczy sytuacji, w której koszty zarządu i sprzedaży rozliczane są jako składnik kosztu własnego sprzedaży produktów. W takim przypadku na koniec roku:

• przy kalkulacyjnym rachunku wyników - koszty zarządu i sprzedaży przenoszone są z konta 70-1 w ciężar konta 86,
   
• przy porównawczym rachunku wyników - kwoty dotyczące kosztów zarządu i sprzedaży, zebrane na koncie 70-1 (zawarte w kwocie kosztu własnego sprzedaży produktów), przenosi się na konto 49.

Księgowania, o których mowa wyżej - w zależności od przyjętego wariantu sporządzania rachunku zysków i strat - przedstawiono w poniższej tabeli.

W przypadku sporządzania rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym, wykazywane są w nim koszty działalności operacyjnej według ich rodzaju (w oparciu o zapisy na kontach zespołu 4). Oznacza to, iż ujęte na odpowiednich kontach zespołu 5 (równolegle do księgowań na kontach kosztów rodzajowych) koszty zarządu i sprzedaży nie są w nim wykazywane odrębnie.

Natomiast sporządzając kalkulacyjny rachunek zysków i strat, koszty zarządu oraz koszty sprzedaży niezależnie od ewidencji księgowej zawsze prezentuje się w odrębnych pozycjach tego sprawozdania, tzn.:

1) w przypadku sporządzania rachunku zysków i strat zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości:

• koszty sprzedaży w pozycji D. "Koszty sprzedaży",
   
• koszty zarządu w pozycji E. "Koszty ogólnego zarządu",

2) w przypadku sporządzania rachunku zysków i strat zgodnie z załącznikiem nr 5 do ustawy o rachunkowości (dla jednostek małych):

• koszty sprzedaży w pozycji C. "Koszty sprzedaży",
   
• koszty zarządu w pozycji D. "Koszty ogólnego zarządu".

Warto przy okazji przypomnieć, iż dla jednostek mikro ustawa o rachunkowości nie przewiduje wariantu kalkulacyjnego rachunku zysków i strat. Rachunek zysków i strat tych jednostek może być sporządzany wyłącznie w wariancie porównawczym, którego zakres informacyjny określony został w załączniku nr 4 do ustawy o rachunkowości.