Ewidencja i prezentacja nieruchomości inwestycyjnych

Jednostka zakupiła budynek z przeznaczeniem na wynajem, który został zaliczony do inwestycji w nieruchomości. Z polityki rachunkowości wynika, że jednostka nieruchomości inwestycyjne wycenia według zasad stosowanych dla środków trwałych. W jaki sposób nieruchomości te wycenić na dzień bilansowy oraz w jakiej pozycji bilansu je zaprezentować?

Nieruchomości, które są przeznaczone na wynajem i służą osiągnięciu korzyści ekonomicznych wynikających z uzyskania przychodów, np. w postaci czynszu, kwalifikuje się do inwestycji (art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy o rachunkowości). Ewidencjonuje się je na koncie 04 "Inwestycje w nieruchomości". W księgach rachunkowych nieruchomości inwestycyjne wycenia się w sposób określony w art. 28 ust. 1 pkt 1a ustawy o rachunkowości. W świetle tego przepisu, wycena inwestycji w nieruchomości powinna odbywać się nie rzadziej niż na dzień bilansowy:

a) według zasad przewidzianych dla środków trwałych, tj. zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 oraz art. 31, art. 32 ust. 1-5 ustawy o rachunkowości lub

b) według ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej.

Wybrany sposób wyceny nieruchomości zaliczanych do inwestycji powinien wynikać z zasad (polityki) rachunkowości jednostki.

Z pytania wynika, że zakupioną nieruchomość inwestycyjną Czytelnicy będą wyceniać według zasad wskazanych dla środków trwałych. W takiej sytuacji mają oni obowiązek dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej tej nieruchomości. Odpisy te przeprowadzane są zgodnie z art. 32 ustawy o rachunkowości, tj. drogą systematycznego, planowego rozłożenia wartości początkowej środka trwałego na ustalony okres amortyzacji (nie dotyczy to nieruchomości gruntowych, które nie służą wydobyciu kopalin metodą odkrywkową, gdyż one w ogóle nie podlegają amortyzacji). Jeśli wynajem nieruchomości nie stanowi podstawowej działalności operacyjnej jednostki, wówczas odpis amortyzacyjny podlega zaksięgowaniu na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne". Dokonać tego można zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 07-3 "Odpisy umorzeniowe inwestycji w nieruchomości".

Inwestycje w nieruchomości wykazuje się w bilansie, w pozycji:

a) A.IV.1 "Inwestycje długoterminowe - nieruchomości" - jeżeli jednostka sporządza sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości,

b) A. "Aktywa trwałe, w tym środki trwałe" - o ile jednostka sporządza sprawozdanie finansowe według załącznika nr 4,

c) A.IV "Inwestycje długoterminowe, w tym nieruchomości" - jeżeli jednostka sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z załącznikiem nr 5.

Przykład Założenia Jednostka świadcząca usługi transportowe nabyła w sierpniu 2016 r. budynek biurowy za cenę wynoszącą netto 816.000 zł, z przeznaczeniem na wynajem (VAT pominięto). Z uwagi na to, że wynajem nie jest podstawową (statutową) działalnością tej jednostki, budynek został zaliczony do inwestycji w nieruchomości. Pod datą 31 sierpnia 2016 r. nieruchomość została przyjęta do używania.   Z polityki rachunkowości wynika, że nieruchomości inwestycyjne są wyceniane według zasad stosowanych dla środków trwałych. Zgodnie z decyzją jednostki okres ekonomicznej użyteczności nabytego budynku wynosi 40 lat, stąd roczna stawka amortyzacyjna wynosi 2,5%. Roczny odpis amortyzacyjny wynosi zatem 20.400 zł, tj. 816.000 zł × 2,5%, natomiast miesięczny 1.700 zł, tj. 20.400 zł : 12 miesięcy.   Jednostka sporządza sprawozdanie finansowe według wzoru określonego w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości. Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma 1. PK - wprowadzenie budynku do ksiąg rachunkowych: 816.000 zł 04 30 2. PK - odpis amortyzacyjny - dla uproszczenia w łącznej kwocie za okres od września do grudnia 2016 r.: 1.700 zł × 4 m-ce =  6.800 zł 76-1 07-3 Księgowania Na dzień 31 grudnia 2016 r. wartość bilansowa nieruchomości inwestycyjnej, pomniejszona o dokonane odpisy amortyzacyjne wynosi: 816.000 zł - 6.800 zł = 809.200 zł. Tę kwotę jednostka wykaże w bilansie sporządzonym na dzień 31 grudnia 2016 r., według wzoru określonego w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości, w pozycji A.IV.1.