Moment ujęcia skutków korekty błędu w ewidencji księgowej

Jeśli jednostka wykryła w swoich księgach rachunkowych popełniony błąd, to jest zobowiązana do jego korekty. Zaznaczyć należy, że wykryte w bieżącym roku obrotowym błędy mogą być skutkiem nieprawidłowości, które miały miejsce w bieżącym roku obrotowym lub w poprzednich latach obrotowych. Data wystąpienia błędu jest istotna przy dokonywaniu korekty tego błędu w księgach rachunkowych i sprawozdaniach finansowych jednostki. Ze względu na moment wykrycia błędu, wyróżnia się:

1) błąd popełniony w bieżącym roku obrotowym, wykryty przed sporządzeniem rocznego sprawozdania finansowego,

2) błąd popełniony w bieżącym roku obrotowym, wykryty po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, ale przed jego zatwierdzeniem,

3) błąd popełniony w poprzednich latach obrotowych, zawarty w zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym, wykryty w bieżącym roku obrotowym lub po jego zakończeniu, a przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok.

W sytuacji gdy w danym roku obrotowym popełniono błąd i wykryto go jeszcze przed sporządzeniem sprawozdania finansowego za ten okres, należy skorygować ten błąd w księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego.

Może wystąpić również sytuacja, że błąd popełniono w okresie sprawozdawczym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe, przy czym wykryto go dopiero po sporządzeniu tego sprawozdania, ale jeszcze przed jego zatwierdzeniem. Na to, w którym roku obrotowym należy dokonać korekty skutków tego błędu, ma wpływ ocena jego istotności. Uznanie błędu za istotny, powoduje konieczność korekty jego skutków w księgach tego roku obrotowego, w którym błąd wystąpił. Należy ponadto odpowiednio zmienić roczne sprawozdanie finansowe za ten rok.

Natomiast w przypadku, gdy błąd wykryty po sporządzeniu sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, uznano za nieistotny, skutki jego korekty zostaną uwzględnione w roku, w którym ten błąd wykryto.

Błędy popełnione w poprzednich latach obrotowych, zawarte w zatwierdzonych sprawozdaniach finansowych, wykryte w bieżącym roku obrotowym lub po jego zakończeniu, a przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok, koryguje się w księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego. Oznacza to, że skutki takiego błędu należy ujawnić, nie w poprzednich okresach sprawozdawczych, ale w roku jego wykrycia, o ile nie zostało już za bieżący rok zatwierdzone sprawozdanie finansowe. Przed ujęciem korekty w księgach rachunkowych oceny wymaga, czy wpływ błędów na jakość zatwierdzonych sprawozdań finansowych był istotny, czy też nie.

Wskazówki jak sporządzić sprawozdanie finansowe za 2016 r. można znaleźć w serwisie  www.gofin.pl w zakładce Bilans 2016

Korekty błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych, uznanych przez jednostkę za nieistotne, wpływają odpowiednio na wynik finansowy bieżącego roku obrotowego. Z kolei korekty błędu uznanego za istotny odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako "zysk (strata) z lat ubiegłych". Jak bowiem stanowi art. 54 ust. 3 ustawy o rachunkowości, jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednich latach obrotowych błędu, w następstwie którego nie można uznać sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednie za spełniające wymagania określone w art. 4 ust. 1 tej ustawy, to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako "zysk (strata) z lat ubiegłych".

Warto przy tym zaznaczyć, iż skutki korekty błędów z lat ubiegłych, ujęte jako "zysk (strata) z lat ubiegłych", uwzględnia się w uchwałach o podziale zysku lub pokryciu straty za rok, w którym skutki te ujęto w księgach rachunkowych. Dzielony wynik finansowy lub stratę do pokrycia ustala się zatem w taki sposób, jakby przychody i koszty, wywołane korektą błędu, księgowane były na kontach wynikowych, a nie na kontach kapitału własnego. W zależności od okoliczności wskazane może być również uregulowanie tej kwestii w odrębnej uchwale, np. gdy spółka osiągnęła zysk i ma być on przeznaczony na dywidendę dla wspólników, zwyczajne zgromadzenie wspólników może odrębną uchwałą postanowić o pokryciu straty z lat ubiegłych z kapitału zapasowego.